Pojęcie Taksonomii coraz częściej pojawia się w przestrzeni publicznej, ale jeszcze nie wszyscy do końca rozumieją, o co tak naprawdę chodzi. Taksonomia (czyli rozporządzenie UE 2020/852) tworzy zasady, na podstawie których można określić, czy dana działalność gospodarcza jest zrównoważona środowiskowo. W tym roku Komisja Europejska planuje uszczegółowić Taksonomię poprzez przedstawienie kryteriów pozwalających określić, że dana aktywność przyczynia się do przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Pomoże to firmom zrozumieć, jakie zmiany i działania trzeba podjąć, by funkcjonowały zgodnie z założeniami GOZ.
Podstawowe zasady Taksonomii
Zgodnie z Taksonomią aby uznać daną działalność gospodarczą za zrównoważoną środowiskowo powinna ona spełniać łącznie następujące warunki:
- wnosić istotny wkład w realizację co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych,
- nie wyrządzać poważnych szkód dla żadnego z celów środowiskowych,
- być prowadzona zgodnie z minimalnymi gwarancjami i
- spełniać techniczne kryteria kwalifikacji.
W praktyce najważniejsze są wymagania wskazane w pkt. iii i iv. Minimalne gwarancje dotyczą wdrożenia w firmie międzynarodowych standardów ochrony praw człowieka (więcej można przeczytać o tym tutaj).
W ramach technicznych kryteriów kwalifikacji Komisja Europejska ustanawia szczegółowe kryteria, na podstawie których możliwe jest obiektywne określenie, czy dana działalność wnosi istotny wkład w realizację co najmniej jednego z sześciu celów środowiskowych i nie wyrządza poważnej szkody pozostałym. Techniczne kryteria kwalifikacji przyjmowane są przez Komisje w aktach delegowanych, czyli inaczej w aktach prawnych służących uszczegółowieniu rozporządzenia.
Techniczne kryteria kwalifikacji dla gospodarki o obiegu zamkniętym
W tym roku Komisja Europejska planuje przyjąć techniczne kryteria kwalifikacji dla przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym, czyli jednego z sześciu celów środowiskowych taksonomii. Na obecnym etapie zaproponowano przyjęcie kryteriów dla następujących form działalności gospodarczej:
- produkcja opakowań z tworzyw sztucznych,
- produkcja sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
- odzysk fosforu ze ścieków,
- wytwarzanie alternatywnych zasobów wodnych do celów innych konsumpcja,
- zbiórka i transport odpadów innych niż niebezpieczne i niebezpiecznych,
- postępowanie z odpadami niebezpiecznymi,
- odzysk bioodpadów w drodze fermentacji beztlenowej lub kompostowania,
- oczyszczanie i demontaż produktów wycofanych z eksploatacji,
- sortowanie i odzysk materiałowy odpadów innych niż niebezpieczne,
- budowy nowych budynków,
- renowacja budynków,
- rozbiórka i burzenie budynków i innych budowli,
- utrzymanie dróg i autostrad,
- zastosowanie betonu w budownictwie,
- dostarczanie rozwiązań i oprogramowania IT/OT opartych na danych,
- naprawa i regeneracja,
- sprzedaż części zamiennych,
- przygotowanie do ponownego użycia wycofanych z eksploatacji produktów i komponentów produktów,
- sprzedaż towarów używanych,
- produkt jako usługa i inne modele usług zorientowane na użytkowanie i wyniki w obiegu zamkniętym.
Dla form działalności gospodarczej Komisja planuje przyjąć dokładne kryteria pozwalające określić, czy dana aktywność prowadzona przez przedsiębiorstwo ma środowiskowo zrównoważony charakter.
Jakie konsekwencje będą miały działania Komisji dla firm?
Obecne prace legislacyjne prowadzone prze Komisję zmierzają do zakończenia pełnej implementacji Taksonomii.
Przedsiębiorstwa zobowiązane do raportowania niefinansowego będą zobligowane do oceny, na ile prowadzona przez nich działalność w zakresie celu przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym:
- kwalifikuje się do systematyki Taksonomii – oznacza działalność gospodarczą opisaną w aktach delegowanych dot. technicznych kryteriów kwalifikacji, niezależnie od tego, czy taka działalność gospodarcza spełnia jakiekolwiek lub wszystkie techniczne kryteria kwalifikacji określone w tych aktach delegowanych oraz
- zgodna/niezgodna z systematyką – oznacza działalność gospodarczą spełniającą/niespełniającą kryteria Taksonomii.
Przedsiębiorstwa niefinansowe raportują, w jakim procencie zgodny jest z taksonomią ich obrót, CapEx i OpEX. Działalność gospodarcza, dla której nie przewidziano technicznych kryteriów kwalifikacji będzie znajdowała się poza systematyką Taksonomii. W uproszeniu oznacza to, iż będzie dla niej niewidoczna.
Od kiedy wchodzą w życie nowe obowiązki?
Projekt aktu delegowanego zakłada, że od 1 stycznia 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. przedsiębiorstwa niefinansowe ujawniają wyłącznie udział procentowy działalności gospodarczej ujętej kryteriach dla przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym w łącznym obrocie, kapitale i wydatkach operacyjnych.
Za to przedsiębiorstwa finansowe od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. ujawniają udział procentowy w aktywach ogółem ekspozycji, o której mowa w akcie delegowanym w sprawie raportowania.
Rekomendowane dalsze kroki
Pierwsze doświadczenie z raportowaniem na podstawie Taksonomii pokazuje, że często, aby móc zadeklarować zrównoważony charakter prowadzonej przez firmę działalności wystarczające jest wprowadzenie nieznacznych zmian technicznych lub wypełnienie pewnych formalnych wymagań.
W związku z tym zalecamy ocenę, na ile prowadzona działalność wpisuje się w systematykę oraz czy spełnia kryteria, które przewidują projekty aktów delegowanych.
Ponadto zalecane jest, aby każde przedsiębiorstwo zobligowane do raportowania niefinansowego implementowało wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych i wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka.
Zgodność z Taksonomią wymaga dokonania oceny prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności pod kątem narażenia na ryzyka klimatyczne (np. powodzie).
Autor artykułu: Jakub Bednarek
Zachęcamy do kontaktu: jakub.bednarek@maruszkin.pl
Nasz profil na LinkedIn: www.linkedin.com/company/maruszkin
