Prace nad projektem kaucyjnym toczą się od września 2022 r. Projekt ten przeszedł przez kolejne etapy procesu legislacyjnego, jak: uzgodnienia, konsultacje publiczne, opiniowanie, komitet ds. Europejskich, komisję prawniczą i ostatnio Radę Ministrów.
Prace legislacyjne nadal trwają i nie wiadomo czy i kiedy będą zakończone. Zależy to od wielu czynników, np. woli politycznej rządzącej koalicji. Z perspektywy prawnej ciekawym zagadnieniem będzie też notyfikacja techniczna. Jest to obowiązek informowania Unii Europejskiej o projektowanych krajowych aktach prawnych zawierających przepisy techniczne. Po przesłaniu projektu i wniosku notyfikacyjnego do Komisji Europejskiej wyznaczany jest zwykle 3-miesięczny okres obowiązkowego wstrzymania krajowych prac legislacyjnych, liczony od następnego dnia po zgłoszeniu. Warto dodać, że 3- miesięczny okres, niekiedy trwa 6 miesięcy.
W kolejnym etapie zostanie on przedłożony do prac parlamentarnych, tzn. w Sejmie
a następnie w Senacie. Dopiero ostatnim krokiem jest przedstawienie Prezydentowi ustawy do podpisu.
Projekt systemu kaucyjnego, czyli jaki i ewentualnie od kiedy?
Jeżeli kolejne etapy procesu legislacyjnego projektu systemu kaucyjnego przebiegną bez opóźnień, można się spodziewać, że od stycznia 2025 r. w Polsce będzie obowiązywać system kaucyjny.
Na tym etapie projektu czytamy, że system kaucyjny ma być wprowadzony na jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra.
Puste opakowania będzie można oddać do sklepu, aby odzyskać zapłaconą kaucję. Duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m2, będą musiały odbierać puste opakowania. Placówki handlowe o mniejszej powierzchni będą mogły dobrowolnie przystąpić do systemu.
Do jednorazowych butelek z plastiku do 3 litrów, szklanych butelek wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowych puszek o pojemności do 1 litra, doliczona będzie kaucja. Jej wysokość poznamy w rozporządzeniu.
Zwrot kaucji ma następować bez paragonu.
Opakowania objęte tym systemem będę miały specjalne oznakowanie.
Dlaczego system kaucyjny jest ważny?
W kontekście gospodarki odpadami, dobrze wprowadzony system kaucyjny odgrywa znaczącą rolę w promowaniu zrównoważonego zarządzania zasobami i zmniejszaniu ilości odpadów.
Oto kilka kluczowych powodów, dla których system kaucyjny jest istotny:
- promowanie recyklingu: system kaucyjny zachęca konsumentów do zwrotu używanych produktów, takich jak butelki czy puszki, w zamian za zwrot kaucji. Dzięki temu produkty te są prawidłowo sortowane i mogą być kierowane do recyklingu, zamiast trafiać na składowiska,
- zmniejszanie zanieczyszczenia: poprzez zwracanie opakowań do punktów kaucyjnych, system ten pomaga ograniczyć ilość odpadów, które mogą zanieczyszczać środowisko, w tym przede wszystkim środowisko naturalne, ale także miejskie przestrzenie publiczne,
- edukacja ekologiczna: system kaucyjny to również sposób na edukowanie konsumentów o znaczeniu recyklingu i odpowiedzialnej gospodarki odpadami. Kiedy konsumenci aktywnie uczestniczą w procesie zwracania opakowań, stają się bardziej świadomi wpływu ich decyzji konsumenckich na środowisko,
- ekonomia: systemy kaucyjne mogą stworzyć osłonę ekonomiczną dla firm zajmujących się recyklingiem, ponieważ gwarantują stały dopływ surowców wtórnych. W rezultacie, mogą przyczynić się do rozwijania lokalnych przemysłów recyklingowych, co z kolei może prowadzić np. do tworzenia miejsc pracy,
- zmniejszenie obciążenia systemów gospodarki odpadami: przez skierowanie pewnej ilości odpadów wprost do recyklingu, systemy kaucyjne mogą zmniejszyć nacisk na tradycyjne metody zarządzania odpadami, takie jak składowanie.
Przy właściwej implementacji, system kaucyjny może mieć znaczący wpływ na promowanie zrównoważonej gospodarki odpadami i przede wszystkim wspomagać gospodarkę o obiegu zamkniętym.
Autorka: Magda Biernat-Kopczyńska
Zachęcamy do kontaktu: magda.biernat@maruszkin.pl
