W ramach implementacji pakietu legislacyjnego „Fit for 55” trwa reforma unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), której celem jest do 2030 roku redukcja emisji w systemie o 62%. W Polsce sektorem, który wyjątkowo odczuwa efekty rosnących cen emisji jest sektor ciepłownictwa systemowego, który odpowiada za dostarczenie ciepła do 40% gospodarstw domowych. Jednocześnie polskie elektrociepłownie są silne zależne od węgla oraz maja problem z dostępem do kapitału potrzebnego do rozpoczęcia procesu dekarbonizacji. Dzięki zabiegom polskich negocjatorów w Brukseli sektor ciepłownictwa otrzyma dodatkowe wsparcie w ramach reformy systemu EU ETS.
Darmowe przydziały dla ciepłownictwa systemowego
Polskie ciepłownictwo sieciowe charakteryzuje się wysoką emisyjnością CO2, która na przestrzeni ostatnich 20 lat uległa powolnym zmianom. Zgodnie z raportem URE z 2022 r. na 1 TJ przypada 96,5 ton emisji, co w przeliczeniu na dzisiejszą wartość uprawnień daje 8 878 EUR.
Obecnie na podstawie dyrektywy EU ETS darmowe uprawnienia otrzymują sieci ciepłownicze, jak również kogeneracja o wysokiej sprawności, w celu zaspokojenia ekonomicznie uzasadnionego popytu, w odniesieniu do wytwarzania energii cieplnej lub chłodu. Stanowi to wyjątek od ogólnej zasady zgodnie, z którą sektor energetyczny nie otrzymuje darmowych przydziałów. Co roku ilość otrzymywanych przez sektor uprawnień ulega redukcji zgodnie z linowym współczynnikiem redukcji, wynoszącym obecnie 2.2 %.
W związku z tym, iż ciepłownictwo systemowe nie jest sektorem narażonym na ucieczkę emisji (tzn. przenoszenie produkcji poza granice UE) to w dużym uproszczeniu otrzymuje uprawnienia równe 30% swoich emisji.
Wsparcie w ramach pakietu „Fit for 55”
Ciepłownictwo systemowe w Polsce otrzyma istotne wsparcie w zakresie darmowych przydziałów uprawnień po implementacji obecnie procedowanych w ramach EU ETS zmian. Zgodnie z wersją nowelizacji dyrektywy uzgodnionej pomiędzy Parlamentem Europejskim a Radą UE, prowadzący instancje będą mogli otrzymać dodatkowy 30-procentowy przydział uprawnień pomiędzy 2026 a 2030 r.
Warunkiem otrzymania wsparcia będzie przeznaczenie finansowego ekwiwalentu dodatkowych uprawnień na inwestycje pozwalające w znaczący sposób obniżyć emisje do 2030 r. Inwestycje będą musiały być prowadzone zgodnie z planem neutralności klimatycznej, który będzie musiał być przedłożony do zatwierdzenia przez prowadzących instalacje krajowym organom. Plan będzie musiał określać następujące kwestie:
- środki i inwestycje mające na celu osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r. na poziomie instalacji lub przedsiębiorstwa,
- cele pośrednie i kamienie milowe realizowane do 31 grudnia 2025 r.,
a następnie co 5 lat, - oszacowanie wpływu każdego z działań i inwestycji na redukcję emisji gazów cieplarnianych.
W przypadku braku realizacji kamieni milowych prowadzący instalacje nie otrzyma dodatkowych uprawnień do emisji.
Nasz komentarz
Biorąc pod uwagę skalę możliwego do uzyskania wsparcia oraz jednocześnie skomplikowany charakter procesu dekarbonizacji ciepłownictwa systemowego, wydaje się zasadnym rozpoczęcie przygotowań w zakresie nadchodzących zmian legislacyjnych. Już na tym etapie doradzamy rozpoczęcie analiz na poziomie przedsiębiorstwa dotyczących możliwości ograniczenia emisji, a w dalszym horyzoncie czasowym osiągniecia zeroemisyjności. Następnym krokiem powinno być rozpoczęcie przygotowywania planów neutralności klimatycznej zgodnie z wymaganiami dyrektywy, gdyż na ich przedłożenie organom krajowym dyrektywa przewiduje tylko czas do 1 maja 2024 roku.
Autor artykułu – Jakub Bednarek
Zachęcamy do kontaktu! jakub.bednarek@maruszkin.pl
