W dniu 5 lipca Komisja Europejska przedstawiła projekt nowelizacji Dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów. Projekt jest efektem długotrwałej analizy i konsultacji, w których wzięło udział 198 podmiotów. Ma on na celu przede wszystkim wprowadzenie bardziej cyrkularnego i zrównoważonego zarządzania odpadami włókienniczymi, tak by urzeczywistniać wizję wyrażoną przez Komisje w Strategii UE na rzecz zrównoważonych wyrobów włókienniczych w obiegu zamkniętym[1].
Zgodnie z przepisami UE dotyczącymi odpadów, państwa członkowskie są zobowiązane do wprowadzenia selektywnej zbiórki tekstyliów do 1 stycznia 2025 roku. Zdaniem Komisji , w tym celu, koniecznym jest wzmocnienie możliwości selektywnej zbiórki, sortowania, ponownego użycia i recyklingu i właśnie na te potrzeby ma odpowiadać przedstawiony projekt.
Projekt zakłada m.in. wprowadzenie obowiązkowych i zharmonizowanych systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) dla tekstyliów we wszystkich państwach członkowskich UE. ROP będzie wymagać od producentów wzięcia odpowiedzialności za cały cykl życia ich produktów, w szczególności pod koniec życia produktu.
Co więcej, w celu ograniczenia nielegalnego przemieszczania odpadów do krajów spoza UE, Komisja chce także doprecyzować definicje odpadów i tekstyliów nadających się do ponownego użycia. Rozwiązanie to ma zapewnić, że odpady tekstylne będą eksportowane tylko wtedy, gdy pewnym będzie, że gospodarowanie nimi nastąpi w przyjazny dla środowiska sposób. Na mocy nowelizacji dyrektywy, państwa członkowskie będą zobowiązane także m.in. do utworzenia rejestru producentów produktów tekstylnych, który powinien być zintegrowany z innymi rejestrami krajowymi.
W celu określenia katalogu produktów objętych nowymi obowiązkami zostanie wykorzystana Nomenklatura Scalona. Katalog nie jest jeszcze znany, ale prawdopodobnie będzie obejmować co najmniej produkty zamieszczone w działach CN 61 i 62.
Niestety, mimo stanowiska Parlamentu Europejskiego, Komisja nie zdecydowała się na zawarcie w propozycji wiążących celów w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów tekstylnych, ich zbiórki, ponownego użycia i recyklingu. Fakt ten został skrytykowany m.in. przez Europejskie Biuro ds. Środowiska.
Nowelizacja ma objąć także odpady związane z produktami spożywczymi, które stanowią zdaniem Komisji jeden z istotnych problemów środowiskowych, gdyż kraje członkowskie marnują więcej jedzenia, niż go importują[2]. W tym zakresie, propozycja dotyczy przede wszystkim wyznaczenie nowych wiążących celów względem marnowania żywności.
Jeżeli dyrektywa zostanie przyjęta w zaproponowanym kształcie, państwa członkowskie zobligowane będą do zmniejszenia wytwarzania odpadów żywnościowych o 10% w przetwórstwie i produkcji żywności i o 30% w handlu detalicznym, usługach gastronomicznych i gospodarstwach domowych do 2030 r.
Propozycji Komisji przyjrzy się teraz Parlament Europejski i Rada w ramach zwykłej procedury ustawodawczej. Nie wiadomo kiedy dyrektywa zostanie przyjęta, ale gdy to się stanie, państwa członkowskie będą miały 18 miesięcy na transpozycję jej postanowień do porządków krajowych.
Autor: Franciszek Nowak
Zachęcamy do kontaktu: franciszek.nowak@maruszkin.pl
[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52022DC0141
[2] https://www.theguardian.com/environment/2022/sep/20/eu-wastes-153m-tonnes-of-food-a-year-much-more-than-it-imports-says-report
