W dniu 23 lutego 2022 r. Komisja Europejska pokazała projekt nowej dyrektywy, mającą na celu ukrócenie nadużyć praw człowieka oraz eksploatacji środowiska przez przedsiębiorstwa, w tym poza terenem Unii Europejskiej.
1. Kto będzie objęty nowymi przepisami?
Komisja proponuje objęcie nowymi przepisami dużych przedsiębiorców, które:
- zatrudniały średnio więcej niż 500 pracowników oraz posiadają łączny obrót przekraczający 150 milionów EUR w ciągu ostatniego roku rozliczeniowego lub
- zatrudniały średnio więcej niż 250 pracowników oraz posiadają łączny obrót przekraczający 40 milionów EUR w ciągu ostatniego roku rozliczeniowego, jeżeli przynajmniej 50% tego obrotu było w ramach sektorów „szczególnego ryzyka”
Na sektory szczególnego ryzyka składają się procesy produkcyjne oraz obrotu, m.in. sektorów:
- włókienniczego i garbarskiego,
- produktów rolnych i ich pochodnych,
- leśniczego,
- rybołówstwa oraz
- procesów wydobywczych.
2. Jakie będą nowe obowiązki przedsiębiorców?
Komisja planuje rozszerzenie ochrony praw człowieka oraz środowiska na całe łańcuchy wartości, nawet jeżeli wychodzą one poza terytorium UE. Narzędziem, jakie Komisja wybrała do spełnienia tego celu jest tzw. „due diligence”, czyli zasady należytej staranności. Oznacza to większą transparentność przedsiębiorców co do kwestii ochrony praw człowieka oraz środowiska w ramach ich działalności.
Propozycja Komisji ma zamiar wprowadzić, za pośrednictwem implementującego prawa krajowego, szereg nowych obowiązków związanych z ochroną praw człowieka oraz środowiska.
Wśród tych obowiązków znajdują się m.in.:
- włączenie należytej staranności (due diligence) do swoich praktyk,
- określenie rzeczywistych lub potencjalnych niekorzystnych skutków swojej działalności gospodarczej,
- ustanowienie i utrzymanie procedury rozpatrywania skarg,
- monitorowanie skuteczności stosowanych przez przedsiębiorstwo środków należytej staranności,
- publiczne informowanie o należytej staranności oraz
- zapobieganie potencjalnym niekorzystnym skutkom jak i łagodzenie rzeczywistych niekorzystnych skutków.
Dyrektywa wymaga również od przedsiębiorców opracowania własnych polityk należytej staranności (due diligence), aktualizowanych corocznie. W ramach polityk, przedsiębiorstwo musi określić:
- swoje generalne zasady podejścia do zasad należytej staranności w perspektywie długoterminowej,
- kodeks postępowania opisujący reguły i zasady, obejmujący
pracowników oraz spółki zależne oraz - opis procesów wprowadzonych w celu wdrożenia zasad należytej staranności, w tym środki podjęte w celu sprawdzenia zgodności z kodeksem postępowania jak i jego rozszerzenia i zastosowanie do nawiązanych relacji biznesowych.
3. Czym jest identyfikacja, łagodzenie i zapobieganie rzeczywistym i potencjalnym niekorzystnym skutkom?
Aby spełniać zasady należytej staranności, skonkretyzowane przez obowiązek wykazany w dyrektywie, przedsiębiorcy muszą w odpowiedni sposób badać wpływ swojej działalności na społeczności oraz środowisko. Obowiązek ten dotyczy całego łańcucha wartości, co wiąże się z rozszerzeniem tego obowiązku poza granice UE oraz poza samo przedsiębiorstwo.
Wymagane bowiem jest również dokonanie podobnej oceny działalności, w ramach jednego łańcucha wartości, wśród swoich tzw. nawiązanych (stałych) relacji biznesowych – terminu dookreślonego w ramach dyrektywy. Innymi słowy, wymagane jest również spełnianie wymogów należytej staranności wśród partnerów biznesowych przedsiębiorstwa, bezpośrednich bądź pośrednich, którzy są, lub mają być, stałymi partnerami w kontekście intensywności bądź czasu trwania współpracy, z wyłączeniem przedsiębiorstw jedynie nieznacznie uczestniczących w łańcuchu wartości.
4. Czy ochrona klimatu jest uwzględniona w ramach nowych przepisów?
Propozycja Dyrektywy zakłada również, że niektóre spółki będą musiałby uzgodnić swoje plany oraz działalność z przepisami UE wprowadzającymi gospodarkę o obiegu zamkniętym oraz założenia Porozumienia paryskiego.
5. Jakie będą konsekwencje nieprzestrzegania nowych przepisów?
Dokładne sankcje dla spółek zostaną określone w prawie krajowym, np. polskim. Będą się opierały na cywilnej odpowiedzialności spółek. Dodatkowo członkowie zarządów będą zobowiązani do uwzględniania zasad należytej staranności w swoich procesach decyzyjnych.
6. Uwagi końcowe
Z treścią propozycji mogą się Państwo zapoznać w ramach zakładki „materiały” na stronie maruszkin.pl
