Na początku lipca 2023r. Komisja Europejska przyjęła projekt dyrektywy, która ma zmienić dotychczasową Ramową Dyrektywę Odpadową. Tym razem skupiono się m.in. na odpadach tekstylnych, które zalicza się do sektora o jednym z największych zużyć zasobów, powodujących znaczące negatywne skutki dla środowiska.
Branża tekstylna została wybrana również dlatego, że jej obecne finansowanie oraz luki technologiczne utrudniają przejście w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Sektor tekstylni nie w pełni przestrzega podstawowych zasad hierarchii postępowania z odpadami, które wymagają priorytetowego zapobiegania powstawaniu odpadów, następnie przygotowania do ponownego użycia i recyklingu.
Problemy branży tekstylnej są potęgowane przez tzw. tendencję „fast fashion”, charakteryzującą się częstszym wprowadzaniem na rynek kolekcji modowych z nisko-cenowymi produktami, które zachęcają klientów do impulsywnych zakupów i zachęcają do zakupu większych ilości ubrań. Wzrost popytu na tanią odzież prowadzi do wzrostu ilości odpadów tekstylnych.
Komisja Europejska wskazuje, że całkowita ilość odpadów tekstylnych ( w tym odzież i obuwie, tekstylia domowe, tekstylia techniczne oraz odpady powstałe po produkcji i przed konsumpcją) wyniosła w 2019 r. 12,6 miliona ton. Odpady z odzieży i obuwia wyniosły 5,2 Mt, co odpowiada 12 kg na osobę rocznie w UE.
Aż 78% odpadów po konsumpcji obejmujących odzież i obuwie, tekstylia domowe i techniczne nie jest zbieranych selektywnie i trafia do pojemników na odpady zmieszane, przeznaczonych do spalenia lub składowania na składowiskach. Należy też zwrócić uwagę, że spośród selektywnie zebranych odpadów tekstylnych, tylko ok. 32% jest poddawane recyklingowi w UE (około 20% poza UE), a ok. 8% jest ponownie używanych w UE (około 38% poza UE), gdy reszta jest eksportowana.
Czym jest rozszerzona odpowiedzialność producenta w kontekście branży tekstylnej?
Rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP) to polityka środowiskowa, w której producent jest odpowiedzialny za całkowity cykl życia produktu, w tym za zarządzanie jego końcem życia, czyli na etapie odpadu. W kontekście branży tekstylnej, polityka ROP miałaby wymusić na producentach tekstyliów odpowiedzialność za zarządzanie odpadami z produktów, które wprowadzają na rynek.
Jakie zmiany są planowane w branży tekstylnej?
- Przede wszystkim, w projekcie proponuje się generalne reguły dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producentów tekstyliów.Szczegółowy zakres produktów objętych tym obowiązkiem został wskazany w aneksie IVc, gdzie wskazuje się kody celne. Będzie dotyczyć to przykładowo: odzieży, pościeli czy niektórych rodzajów obuwia.
- Przypominamy, że obowiązująca ramowa dyrektywa odpadowa nakłada na Kraje Członkowskie obowiązek selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych od dnia 1 stycznia 2025r. Projekt jedynie uszczegóławia zasady tej zbiórki.
Z pewnością będzie to stanowić wyzwanie dla przedsiębiorców w branży tekstylnej.
- Używana odzież ma być przede wszystkim kierowana do ponownego użycia a większa ilość odpadów tekstylnych ma być poddawana recyklingowi.
- Przewiduje się również różnego typu zachęty dla producentów, celem zwiększenia obiegu zamkniętego produktów poprzez, m.in.: projektowanie, wprowadzanie innowacji i stymulowanie modeli biznesowych gospodarki o obiegu zamkniętym.
Kraje Członkowskie będą musiały implementować te rozwiązania w terminie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie projektowanych przepisów.
Więcej zobacz tu KLIK oraz tu KLIK.
Autorka: Magda Biernat-Kopczyńska
Zachęcamy do kontaktu: magda.biernat@maruszkin.pl
