Unia europejska rozpoczyna walk臋 z mikroplastikiem poprzez obci膮偶enie przedsi臋biorc贸w nowymi obowi膮zkami w zakresie wykorzystania granulatu z tworzyw sztucznych.
Granulat z tworzyw sztucznych jest jednym z najwi臋kszych 藕r贸de艂 niezamierzonego zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku. Komisja proponuje, aby przedsi臋biorcy stosowali nast臋puj膮c膮 hierarchi臋 post臋powania z granulatem: zapobieganie wyciekom granulatu; powstrzymywanie rozlanych granulat贸w w celu upewnienia si臋, 偶e nie zanieczyszczaj膮 one 艣rodowiska oraz, jako ostateczny wariant, oczyszczenie po wycieku lub utracie.
Jakie s膮 cele zmian?
Wniosek rozporz膮dzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zapobiegania stratom granulatu z tworzyw sztucznych w celu ograniczenia zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku (COM/2023/645 final) zak艂ada:
- Ustanowienie nowych najlepszych praktyk post臋powania dla podmiot贸w gospodarczych: w zale偶no艣ci od wielko艣ci dzia艂alno艣ci instalacyjnej lub transportowej przedsi臋biorcy b臋d膮 musieli przestrzega膰 pewnych najlepszych praktyk przy wykorzystaniu granulat贸w.
- Obowi膮zkow膮 certyfikacj臋 i sk艂adanie o艣wiadcze艅: Aby pom贸c w艂a艣ciwym organom krajowym w sprawdzaniu zgodno艣ci, wi臋ksze podmioty powinny uzyska膰 certyfikat wydany przez niezale偶n膮 stron臋 trzeci膮, natomiast mniejsze przedsi臋biorstwa powinny sk艂ada膰 o艣wiadczenia w艂asne o zgodno艣ci.
- Wprowadzenie zharmonizowanej metodyki szacowania strat: aby pom贸c przedsi臋biorcom w monitorowaniu strat i usuni臋ciu niekt贸rych pozosta艂ych luk w danych, organy normalizacyjne opracuj膮 zharmonizowan膮 metodyk臋. Powinno to r贸wnie偶 zwi臋kszy膰 rozliczalno艣膰 poprzez zwi臋kszenie 艣wiadomo艣ci na temat wp艂ywu r贸偶nych praktyk na 艣rodowisko i zdrowie ludzkie.
- Ustanowienie l偶ejszych wymog贸w dla M艢P: poniewa偶 艂a艅cuch dostaw granulatu ma du偶y udzia艂 w M艢P, 艂agodniejsze wymogi b臋d膮 mia艂y zastosowanie w szczeg贸lno艣ci do mikroprzedsi臋biorstw i ma艂ych podmiot贸w.
Dlaczego mikroplastik stanowi zagro偶enie?
Mikrodrobiny plastiku s膮 trwa艂e, bardzo mobilne i trudne do usuni臋cia z natury. Wyst臋puj膮 one na ca艂ym 艣wiecie, nawet w najbardziej oddalonych miejscach, i w organizmie ludzkim. Ryzyko zwi膮zane z wysokim poziomem nara偶enia ludzi budzi powa偶ne obawy. Granulat z tworzyw sztucznych wyst臋puje w wodzie i glebie, w tym na gruntach rolnych, i szkodzi ekosystemom i r贸偶norodno艣ci biologicznej. Wiadomo, 偶e granulki s膮 spo偶ywane przez szereg gatunk贸w morskich i przybrze偶nych, takich jak 偶贸艂wie morskie, ptaki morskie i skorupiaki, a po po艂kni臋ciu mog膮 spowodowa膰 obra偶enia fizyczne lub 艣mier膰.
Kto zostanie obj臋ty nowymi przepisami?
Zakres wniosku obejmuje wszystkie instalacje obs艂uguj膮ce ponad pi臋膰 ton granulatu z tworzyw sztucznych rocznie oraz przewo藕nicy przewo偶膮cy granulat. Oznacza to wszystkie dzia艂ania zwi膮zane z wykorzystaniem granulat贸w, takie jak produkcja, sortowanie i 艂膮czenie, przekszta艂canie, gospodarowanie odpadami, w tym recykling, dystrybucja, przepakowywanie, transport, przechowywanie i czyszczenie w stacjach czyszczenia. Aby z艂agodzi膰 skutki rozporz膮dzenia, wprowadzono pr贸g pi臋ciu ton.
Wniosek zawiera minimalne wymogi dla wszystkich podmiot贸w oraz dodatkowe wymogi maj膮ce zastosowanie do 艣rednich i du偶ych przedsi臋biorstw zajmuj膮cych si臋 ponad 1000 ton granulatu z tworzyw sztucznych rocznie.
Jakie s膮 dalsze kroki?
Wniosek Komisji dotycz膮cy rozporz膮dzenia w sprawie zapobiegania stratom granulatu zostanie teraz om贸wiony przez Parlament Europejski i Rad臋. Wszystkie podmioty gospodarcze, zar贸wno z UE, jak i spoza UE, b臋d膮 musia艂y spe艂ni膰 wymogi okre艣lone w niniejszym rozporz膮dzeniu w terminie 18 miesi臋cy od jego wej艣cia w 偶ycie.
Komisja b臋dzie kontynuowa膰 prace nad ograniczeniem zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku, w tym w kontek艣cie wdra偶ania istniej膮cych i przysz艂ych przepis贸w dotycz膮cych produkt贸w i odpad贸w oraz przewodzenia globalnym wysi艂kom na rzecz wyeliminowania zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi.
Autor: Tomasz Lasecki
Zach臋camy do kontaktu: tomasz.lasecki@maruszkin.pl
