Unia europejska rozpoczyna walkę z mikroplastikiem poprzez obciążenie przedsiębiorców nowymi obowiązkami w zakresie wykorzystania granulatu z tworzyw sztucznych.
Granulat z tworzyw sztucznych jest jednym z największych źródeł niezamierzonego zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku. Komisja proponuje, aby przedsiębiorcy stosowali następującą hierarchię postępowania z granulatem: zapobieganie wyciekom granulatu; powstrzymywanie rozlanych granulatów w celu upewnienia się, że nie zanieczyszczają one środowiska oraz, jako ostateczny wariant, oczyszczenie po wycieku lub utracie.
Jakie są cele zmian?
Wniosek rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zapobiegania stratom granulatu z tworzyw sztucznych w celu ograniczenia zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku (COM/2023/645 final) zakłada:
- Ustanowienie nowych najlepszych praktyk postępowania dla podmiotów gospodarczych: w zależności od wielkości działalności instalacyjnej lub transportowej przedsiębiorcy będą musieli przestrzegać pewnych najlepszych praktyk przy wykorzystaniu granulatów.
- Obowiązkową certyfikację i składanie oświadczeń: Aby pomóc właściwym organom krajowym w sprawdzaniu zgodności, większe podmioty powinny uzyskać certyfikat wydany przez niezależną stronę trzecią, natomiast mniejsze przedsiębiorstwa powinny składać oświadczenia własne o zgodności.
- Wprowadzenie zharmonizowanej metodyki szacowania strat: aby pomóc przedsiębiorcom w monitorowaniu strat i usunięciu niektórych pozostałych luk w danych, organy normalizacyjne opracują zharmonizowaną metodykę. Powinno to również zwiększyć rozliczalność poprzez zwiększenie świadomości na temat wpływu różnych praktyk na środowisko i zdrowie ludzkie.
- Ustanowienie lżejszych wymogów dla MŚP: ponieważ łańcuch dostaw granulatu ma duży udział w MŚP, łagodniejsze wymogi będą miały zastosowanie w szczególności do mikroprzedsiębiorstw i małych podmiotów.
Dlaczego mikroplastik stanowi zagrożenie?
Mikrodrobiny plastiku są trwałe, bardzo mobilne i trudne do usunięcia z natury. Występują one na całym świecie, nawet w najbardziej oddalonych miejscach, i w organizmie ludzkim. Ryzyko związane z wysokim poziomem narażenia ludzi budzi poważne obawy. Granulat z tworzyw sztucznych występuje w wodzie i glebie, w tym na gruntach rolnych, i szkodzi ekosystemom i różnorodności biologicznej. Wiadomo, że granulki są spożywane przez szereg gatunków morskich i przybrzeżnych, takich jak żółwie morskie, ptaki morskie i skorupiaki, a po połknięciu mogą spowodować obrażenia fizyczne lub śmierć.
Kto zostanie objęty nowymi przepisami?
Zakres wniosku obejmuje wszystkie instalacje obsługujące ponad pięć ton granulatu z tworzyw sztucznych rocznie oraz przewoźnicy przewożący granulat. Oznacza to wszystkie działania związane z wykorzystaniem granulatów, takie jak produkcja, sortowanie i łączenie, przekształcanie, gospodarowanie odpadami, w tym recykling, dystrybucja, przepakowywanie, transport, przechowywanie i czyszczenie w stacjach czyszczenia. Aby złagodzić skutki rozporządzenia, wprowadzono próg pięciu ton.
Wniosek zawiera minimalne wymogi dla wszystkich podmiotów oraz dodatkowe wymogi mające zastosowanie do średnich i dużych przedsiębiorstw zajmujących się ponad 1000 ton granulatu z tworzyw sztucznych rocznie.
Jakie są dalsze kroki?
Wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie zapobiegania stratom granulatu zostanie teraz omówiony przez Parlament Europejski i Radę. Wszystkie podmioty gospodarcze, zarówno z UE, jak i spoza UE, będą musiały spełnić wymogi określone w niniejszym rozporządzeniu w terminie 18 miesięcy od jego wejścia w życie.
Komisja będzie kontynuować prace nad ograniczeniem zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku, w tym w kontekście wdrażania istniejących i przyszłych przepisów dotyczących produktów i odpadów oraz przewodzenia globalnym wysiłkom na rzecz wyeliminowania zanieczyszczenia tworzywami sztucznymi.
Autor: Tomasz Lasecki
Zachęcamy do kontaktu: tomasz.lasecki@maruszkin.pl
