System kaucyjny w Polsce zgodnie z ustawą ma być obowiązkowy od 2025 r. Jak w przypadku wielu innych obowiązków środowiskowych za jego niewykonanie grozi kara. W tym przypadku jest to kara za brak uzyskania przez przedsiębiorcę wymaganego poziomu selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych u wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje. Dziś przyjrzymy się jej wysokości.
Skąd pomysł na system kaucyjny w Polsce?
Artykuł 9 dyrektywy SUP[1]przedstawia obowiązek zapewnienia selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych powstałych z butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3l. wraz z ich zakrętkami i wieczkami odpowiednio na wymaganych poziomach: 77% w 2025 r. oraz 90% w 2029 r.
Aby zapewnić te poziomy, w Polsce zdecydowano się wprowadzić system kaucyjny obejmujący opakowania na napoje z tworzyw sztucznych.
Co jest objęte systemem kaucyjnym?
System kaucyjny[2] obejmuje:
- butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3l., włącznie z ich zakrętkami i wieczkami z tworzyw sztucznych, z wyłączeniem szklanych lub metalowych butelek na napoje, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych,
- puszki metalowe o pojemności do 1l.,
- butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra.
Opłaty
W dniu 11 grudnia 2023 r. opublikowano rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 9 grudnia 2023 r. w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań (Dz. U. poz. 2683), które w życie wejdzie 1 stycznia 2024 r.
Opłaty za nieosiągnięcie minimalnego poziomu selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych u wprowadzających produkty w opakowaniach na napoje przedstawia się następująco:
Warto prześledzić jednak wcześniejszy przykładowy projekt tego rozporządzenia.
W projekcie tego rozporządzenia z dnia 12 kwietnia 2023 r. zaproponowano poniższe stawki:
Komentarz Kancelarii
Jak widać proponowane stawki są dużo wyższe niż stawki finalnie przyjęte. Może to wynikać z faktu, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska zdaje sobie sprawę z tego, że aby system kaucyjny działał efektywnie potrzeba czasu, którego, jak słychać od branży, polska ustawa nie daje wystarczająco wiele. Wobec tego, być może MKiŚ uznało, że mimo, iż przedsiębiorca będzie musiał zostać ukarany, nie będzie to kara bardzo wysoka.
Aby system kaucyjny był realnie efektywny potrzeba czasu: na budowę systemu, na wprowadzanie poprawek do przepisów czy też na edukację nawyków konsumenckich.
Z rozmów z przedstawicielami branży wynika, że obecnie proponowany system kaucyjny wymaga wprowadzeniu poprawek i niestety dla środowiska, jest kontrowersyjny (m.in. kwestia nieobjęcia systemem kaucyjnym „małpek” czy też włączeniem do systemu opakowań po mleku i napojach mlecznych).
Autorka: Magda Biernat-Kopczyńska
Zachęcamy do kontaktu: magda.biernat@maruszkin.pl
[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko.
[2] Szczegóły dotyczące funkcjonowania systemu kaucyjnego zawarte są w ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1658 z późn. zm.).
