Komitet Praw Człowieka ONZ stwierdza naruszenie prawa człowieka mieszkańców wysp Cieśniny Torresa wz. z brakiem wystarczającej adaptacji do zmian klimatu
Sprawa została zainicjowana przez ośmiu wnioskodawców należących do rdzennych mieszkańców wysp Cieśniny Torresa. Mieszkańcy wysp Cieśniny Torresa, zwłaszcza zamieszkujący nisko położone wyspy, należą do populacji najbardziej narażonych na skutki zmian klimatu. Nawet niewielki wzrost poziomu morza może mieć ogromny wpływ na społeczności w Cieśninie Torresa, potencjalnie stanowiąc dla nich egzystencjalne zagrożenie, a znaczny wzrost poziomu wód spowodowałby, że niektóre z wysp stałyby się niezdatne do zamieszkania. Między innymi wieś Boigu – jedna z pięciu społeczności szczególnie narażonych na powodzie – jest co roku zalewana. Erozja spowodowała przesunięcie linii brzegowej i oderwała niewielkie obszar od wyspy. W marcu 2019 r. cyklon spowodował poważne powodzie i erozję (utratę 3 m linii brzegowej) oraz zniszczył liczne budynki. Każdego roku wyspa traci około jednego metra powierzchni. Ponadto silniejsze przypływy w ostatnich latach zniszczyły rodzinne groby na wyspie doprowadzając do rozrzucenia ludzkich szczątków.
Wnioskodawcy zarzucili władzom australijskim, iż nie przedsięwzięły działań adaptacyjnych (przede wszystkim chroniących przeciw skutkom podnoszenia się poziomu wód) oraz nie prowadziły polityki zmierzającej do ograniczenia emisji GHG i zaprzestanie wydobycia paliw kopalnych.
Rozważając sytuację faktyczną sprawy Komitet wskazał, iż władze australijskie nie wdrożyły polityk adaptacyjnych, które pozwalałyby na dalsze niezakłócone zamieszkanie wysp. Zdaniem Komitetu pomimo licznych próśb o pomoc ze strony wyspiarzy państwo-strona nie zareagowało terminowo i proporcjonalnie do zagrożenia. Ponadto komitet podkreślił, że Australia nie realizuje ambitnych polityk zmierzających do obniżenia emisji GHG. W 2017 r. emisje Australii per capita były drugimi najwyższymi na świecie.
Rozważając meritum sprawy komitet podkreślił, iż degradacja środowiska naturalnego, zmiana klimatu i niezrównoważony rozwój stanowią jedne z najpoważniejszych zagrożeń dla zdolności obecnych i przyszłych pokoleń do korzystania z prawa do życia (inkorporujące również prawo do godnego życia) gwarantowane przez prawo międzynarodowe. W decyzji zaznaczono też, iż w przypadku braku pilnych działań oraz zdecydowanych wysiłków krajowych i międzynarodowych skutki zmian klimatycznych mogą narazić jednostki na naruszenie ich prawa do życia. W kontekście prawa do prywatności i życia rodzinnego Komitet przywołał utarty pogląd zgodnie, z którym państwa zobowiązane są do podejmowania działań ochronnych jeśli szkoda w środowisku grozi naruszeniem niezakłóconego korzystania z tego prawa . Innymi słowy państwa zobowiązane są nie tylko w nieuzasadniony sposób nie naruszać praw osób znajdujących się w zakresie ich jurysdykcji, ale również je chronić oraz realizować. Przekładając niniejsze rozważania na stan faktyczny sprawy Komitet podkreślił, że rząd australijski w nieuzasadniony sposób zwlekał z podjęciem działań adaptacyjnych w rejonie wysp, w tym budowy infrastruktury chroniącej przed powodziami. Doprowadzało to między innymi do podtopień wiosek i cmentarzy znajdujących się na wyspach, zniszczenia obszarów uprawnych poprzez zasolenie spowodowane wdzieraniem się wody morskiej na ląd. Komitet również podkreślił, że opisane problemy wpływają negatywnie na dobrostan psychiczny skarżących między innymi dlatego, iż odczuwają niepokój z powodu erozji linii brzegowej, która zbliża się do granicy ich domów. Komitet na tej podstawie stwierdził, że poprzez niepodjęcie działań adaptacyjnych Australia naruszyła konwencyjne prawo do życia rodzinnego skarżących. Komitet również wskazał, ze przez brak działań adaptacyjnych w celu ochrony zbiorowej zdolności skarżących do utrzymania ich tradycyjnego stylu życia oraz do przekazywania swoim dzieciom i przyszłym pokoleniom dorobku kulturowego Australia naruszała prawa mniejszości gwarantowane przez prawo międzynarodowe .
