Obowiązek unieszkodliwiania zużytych baterii i akumulatorów
Co roku, tony baterii przemysłowych i przenośnych wprowadzana się do obrotu na rynku UE.
Do produkcji baterii i akumulatorów wykorzystuje się wiele metali, np. rtęć, ołów, kadmu, nikiel, miedź, cynk, mangan czy lit.
Unieszkodliwianie odpadów pochodzących z tych produktów istotnie zanieczyszcza atmosferę (spalanie), glebę oraz wodę (podziemne składowiska odpadów). Zastosowanie odpowiednich zasad umożliwia zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska. Ponadto recykling zużytych baterii przyczynia się do odzyskiwania tysięcy ton metali, w tym bardzo cennego niklu, kobaltu i srebra.
Dyrektywa 2006/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii
i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylająca dyrektywę 91/157/EWG
(Dz.U. L 266 z 26.9.2006, str. 1—14) (w skrócie dyrektywa 2006/66) jest najważniejszym aktem prawa UE, który dotyczy dot. baterii i akumulatorów.
W jej treści znajdują się m.in. definicje pojęcia baterii, producenta, dystrybutora oraz zostały określone obowiązki w tym zakresie.
Terminologia i zakres stosowania
Dyrektywa ma zastosowanie do wszystkich rodzajów baterii, wyjątek stanowią te używane w sprzęcie służącym ochronie bezpieczeństwa państw UE, sprzęcie wykorzystywanym do celów wojskowych lub w sprzęcie przeznaczonym do wysyłania w przestrzeń kosmiczną.
Zgodnie z dyrektywą 2006/66, „baterię” lub „akumulator” definiuje się jako każde źródło energii elektrycznej wytwarzanej przez bezpośrednie przetwarzanie energii chemicznej i składające się
z jednego lub kilku pierwotnych ogniw baterii (nienadających się do powtórnego naładowania)
lub składające się z jednego lub kilku wtórnych ogniw baterii (nadających się do powtórnego naładowania).
W treści dyrektywy 2006/66 znajdują się również definicje takie jak: „wprowadzenie do obrotu”, „producent” czy „dystrybutor”. Definicje zawarte w dyrektywie 2006/66 nie zawsze są tożsame
z definicjami przedstawianymi w prawie krajowym.
Cele dyrektywy
Dyrektywa 2006/66 zakazuje wprowadzania do obrotu niektórych baterii (lub akumulatorów), które zawierają rtęć lub ołów w ilościach przekraczających określony poziom. Ponadto, dyrektywa 2006/66 promuje zbieranie i recykling zużytych baterii, a także poprawę wydajności ekologicznej baterii oraz działań wszystkich podmiotów uczestniczących w cyklu życia baterii, w tym w ich recyklingu
i unieszkodliwianiu. Kolejnym celem dyrektywy 2006/66 jest redukcja ilości substancji niebezpiecznych w odpadach – w szczególności rtęci, kadmu i ołowiu. Należy tego dokonać w drodze ograniczenia stosowania tych substancji w bateriach, a także przetwarzania i ponownego wykorzystywania produktów, które są już w użyciu.
Obowiązki na gruncie dyrektywy 2006/66
Dyrektywa 2066/66 nakłada na poszczególne Państwa Członkowskie wiele różnych obowiązków. Mogą one zostać podzielone na 2 grupy:
- obowiązki dotyczące kraju, a nie konkretnego przedsiębiorcy, mowa tu o obowiązku np. promowania ochrony środowiska, osiąganiu konkretnego poziomu zbierania, stworzenia krajowych systemów zbierania i przetwarzania baterii oraz finansowania stworzonego systemu, oraz
- obowiązki dotyczące przedsiębiorcy prowadzącego działalność w konkretnym kraju członkowskim, mowa tu o obowiązkach np. w zakresie zakazu wprowadzania do obrotu baterii zawierających niedopuszczalne substancje, projektowania przyszłego usuwania zużytych baterii, rejestracji producentów, prowadzenia ewidencji, przekazywania informacji dla użytkowników końcowych i etykietowania.
Obowiązki dotyczące przedsiębiorców prowadzących działalność w danym Państwie Członkowskim są konkretyzowane na poziomie prawa krajowego. Dlatego należy na poziomie krajowym indywidualnie określać obowiązki do jakich są zobligowani przedsiębiorcy w zakresie baterii
i akumulatorów.
Sankcje na gruncie dyrektywy 2006/66
Naruszenie obowiązków, które zostały przedstawione w dyrektywie 2006/66 powoduje konsekwencje wobec Państw Członkowskich. Jak wskazuje dyrektywa 2006/66 sankcje powinny być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Doprecyzowanie wysokości kar zostało przewidziane w prawie krajowym każdego Państwa Członkowskiego.
Planowana zmiana dyrektywy
Zaznaczamy również, że w grudniu 2020 r. Komisja Europejska zapowiedziała istotne zmiany w prawie jeśli chodzi o baterie i akumulatory. Został opublikowany wniosek legislacyjny w tym zakresie. Planowane jest m.in. uchylenie Dyrektywy 2006/66 i zastąpienie jej jednolicie stosowanym rozporządzeniem w sprawie baterii i zużytych baterii.
Projekt rozporządzenia jest jednym z instrumentów realizacji Europejskiego Zielonego Ładu, w tym poprzez przyczynienie się do działanie na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym oraz zakłada zmniejszenie wpływu na środowisko i społeczeństwo na wszystkich etapach cyklu życia baterii.
Prawo krajowe
Powyższe zagadnienie na gruncie prawa krajowego, tj. w Polsce, reguluje ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1113).
Uwagi końcowe
W celu zapoznania się z treścią niniejszej dyrektywy oraz innymi materiałami, zachęcamy
do skorzystania z zakładki „materiały” na stronie maruszkin.pl
