Ochrona środowiska – wstęp, kwiecień 2021 r.

„Środowisko” to wszystkie elementy przyrodnicze, w tym ziemia, rzeki, morza, powietrze, krajobraz, przyroda, a także wzajemne oddziaływanie pomiędzy poszczególnymi elementami. Ochrona środowiska polega na ograniczaniu negatywnego wpływu działalności człowieka na ww. elementy.

W Polsce obowiązuje kilkadziesiąt ustaw związanych z ochroną środowiska. Zazwyczaj poszczególny akt prawny chroni dany element środowiska. Przykładowo:

• Prawo ochrony środowiska chroni jakość powietrza i określa ogólne regulacje,
• Prawo wodne chroni rzeki, jeziora i podziemne zbiorniki wody pitnej,
• tzw. ustawa OOŚ, czyli ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowiska, określa czy można zbudować daną inwestycje, czy też byłoby to zbyt szkodliwe dla środowiska,
• ustawa o ochronie przyrody reguluje ochronę zwierząt i roślin, w tym drzew.

Dodatkowo każda ustawa doprecyzowana jest przez rozporządzenia wydawane przez ministra.

Większość z opisanych powyżej regulacji ma swoje źródło w umowach międzynarodowych zawieranych między państwami lub w aktach prawa Unii Europejskiej, które w uproszczeniu jest ważniejsze niż prawo krajowe. Więcej na ten temat zob. https://maruszkin.pl/2021/02/27/prawo-unii-europejskiej-styczen-2021-r/.

Są różne metody ochrony środowiska. Przepisy można podzielić na te skierowane do ludzi, np. właścicieli domów, i do przedsiębiorców, np. dużych korporacji. Przykładowe przepisy mogą:

• wymagać uzyskania specjalnego pozwolenia na daną czynność, np. na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
• zakazywać danej czynności, np. wylewania chemikaliów do rzek,
• wymagać poinformowania organów administracji publicznej o swoich aktywnościach w ramach różnorodnych sprawozdań, czy
• dotyczyć konieczności wnoszenia specjalnych opłat, podobnych do podatków.

Naruszenie przepisów może prowadzić do różnych skutków.:

• cywilnych, czyli konieczności zapłacenia odszkodowania,
• administracyjnych, czyli np. obowiązkowego wstrzymania działalności gospodarczej, i
• karnych, czyli popełnienia wykroczenia albo przestępstwa.

W dalszych tekstach będę w bardziej szczegółowy sposób opisywał poszczególne zagadnienia.