Ochrona klimatu polega przede wszystkim na ograniczeniu ilości gazów cieplarnianych emitowanych przez ludzi. W zakresie bardziej szczegółowych informacji proponuję zapoznać się, np.:
- ze stroną internetową https://naukaoklimacie.pl,
- z książką Nauka o klimacie (M. Popkiewicz, A. Kardaś i S. Malinowski), lub
- dla bardziej ambitnych z raportami IPCC (https://www.ipcc.ch/).
Przepisy dotyczące ochrony klimatu tworzone są w ramach umów międzynarodowych zawieranych między państwami. Są to specyficzne akty prawne. W przeszłości najważniejszą umową była Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu [link] i związany z nią tzw. Protokół z Kioto [link]. Najważniejszym postanowieniem ww. aktów prawnych jest to, że „bogatsze” państwa powinny emitować trochę mniej gazów cieplarnianych.
Obecnie najważniejszą umową międzynarodową jest Porozumienie paryskie [link]. Formalnie zostało ono przyjęte, ale w praktyce jego szczegóły cały czas są tworzone. Porozumienie paryskie ma na celu, m.in. ograniczenie wzrostu średniej temperatury globalnej do poziomu niższego niż 2 stopnie powyżej poziomu z przed rewolucji przemysłowej i próbę ograniczenia do jedynie 1,5 stopnia powyżej ww. poziomu. Logika porozumienia bazuje na współpracy wszystkich państw na świecie i podejmowaniu przez nie indywidualnych działań, opisanych w tzw. krajowych wkładach.
Unia Europejska jest jednym z globalnych liderów ograniczania emisji. Unijne przepisy można podzielić na tzw. ETS i non-ETS.
EU ETS, czyli system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych w Unii, obejmuje największe stacjonarne źródła emisji, np. elektrownie węglowe czy cześć przemysłu. Takie zakłady za każdą tonę wyemitowanego dwutlenku węgla muszą „zniszczyć” papiery wartościowe znane jako EUA. Przed ich zniszczeniem muszą je kupić lub otrzymać za darmo na podstawie wyjątkowych przepisów. Powoduje to, że emitowanie zanieczyszczeń wiąże się z kosztem dla spółek i ma prowadzić do ograniczenia emisji poprzez ograniczenia kosztów.
Pozostałe regulacje dotyczące, np. przekształcania powierzchni ziemi, opisuje się jako non-ETS. Obowiązki mają raczej ogólny charakter.
Wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą przestrzegać prawa UE, które w uproszczeniu jest ważniejsze niż prawo krajowe. Więcej na ten temat zob. [link do mojego artykułu z kategorii prawo UE].
Polska, jako strona umów międzynarodowych i jako państwo członkowskie UE, musi zagwarantować wypełnianie na swoim terytorium powyżej opisanych obowiązków. W praktyce przyjmowane są ustawy, które powtarzają ww. obowiązki.
W dalszych tekstach będę w bardziej szczegółowy sposób opisywał poszczególne zagadnienia.
