Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1893) (dalej: „ustawa”) nakłada liczne obowiązki dotyczące zagospodarowywania odpadów powstałych ze sprzętu wprowadzanego do obrotu. Poza producentami sprzętu, wprowadzającym są również pozostałe podmioty, których działalność spowodowała, że na terenie kraju znajduje się dany sprzęt. Bezpośrednimi wytwórcami tego rodzaju odpadów są zwykle użytkownicy sprzętu.
Zgodnie z ustawą:
- sprzętem jest urządzenie, którego prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu prądu elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych, oraz urządzenie mogące służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych, które są zaprojektowane do użytku przy napięciu elektrycznym nieprzekraczającym 1000 V dla prądu przemiennego oraz 1500 V dla prądu stałego,
- sprzętem przeznaczonym dla gospodarstw domowych jest sprzęt, który może być używany w gospodarstwach domowych, jak i przez użytkowników innych niż gospodarstwa domowe, natomiast
- zużyty sprzęt to taki, który stanowi odpad w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, łącznie ze wszystkimi częściami składowymi, podzespołami i materiałami eksploatacyjnymi stanowiącymi część sprzętu w momencie pozbywania się go, a
- zużyty sprzęt pochodzący z gospodarstw domowych to zużyty sprzęt pochodzący z gospodarstw domowych oraz zużyty sprzęt pochodzący ze źródeł innych niż gospodarstwa domowe, który ze względu na charakter i ilość jest podobny do zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych; za zużyty sprzęt pochodzący z gospodarstw domowych uznaje się odpady powstałe ze sprzętu, który z dużym prawdopodobieństwem będzie używany zarówno przez gospodarstwa domowe, jak i przez użytkowników innych niż gospodarstwa domowe.
Ustawa zawiera również wytyczne do jakiego sprzętu nie ma ona zastosowania.
Obowiązki niekiedy różnią się w zależności czy dot. sprzętu dla gospodarstw domowych czy nie.
Opisane poniżej obowiązki opierają się na rozszerzonej odpowiedzialności producenta, tzw. ROP.
- Organizacja i finansowanie gospodarowania WEEE
Obowiązki dotyczące organizowania i finansowania gospodarowania WEEE nie mają zastosowania do wprowadzającego sprzęt małogabarytowy do 100 kg lub wielkogabarytowy do 1000 kg, który korzysta z pomocy de minimis na zasadach określonych w ustawie.
- wprowadzający sprzęt, który wprowadza do obrotu sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych, jest obowiązany do zorganizowania i sfinansowania odbierania od zbierających zużyty sprzęt oraz przetwarzania zużytego sprzętu pochodzącego z gospodarstw domowych.
Jeżeli zużyty sprzęt powstał ze sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych wprowadzonego do obrotu:
- do dnia 13 sierpnia 2005 r. – obowiązek, o którym mowa powyżej, dotyczy wprowadzającego sprzęt w stosunku do sprzętu należącego do tej samej grupy sprzętu co sprzęt przez niego wprowadzony do obrotu, proporcjonalnie do jego udziału w masie wprowadzonego do obrotu sprzętu należącego do tej grupy,
- po dniu 13 sierpnia 2005 r. – obowiązek, o którym mowa w ust. 1, dotyczy wprowadzającego sprzęt w stosunku do sprzętu, który został przez niego wprowadzony do obrotu.
- wprowadzający sprzęt, który wprowadza do obrotu sprzęt inny niż przeznaczony dla gospodarstw domowych, jest obowiązany do zorganizowania i sfinansowania zbierania oraz przetwarzania zużytego sprzętu pochodzącego od użytkowników innych niż gospodarstwa domowe, powstałego ze sprzętu, który został przez niego wprowadzony do obrotu po dniu 13 sierpnia 2005 r. Ponadto, taki wprowadzający jest także obowiązany do zorganizowania i sfinansowania zbierania oraz przetwarzania zużytego sprzętu pochodzącego od użytkowników innych niż gospodarstwa domowe, który został przez niego wprowadzony do obrotu do dnia 13 sierpnia 2005 r., jeżeli sprzęt ten jest zastępowany przez niego sprzętem tego samego rodzaju lub spełniającym te same funkcje.
Zbieranie i przetwarzanie zużytego sprzętu, o którym mowa powyżej, może być też finansowane przez użytkownika sprzętu innego niż przeznaczony dla gospodarstw domowych, z którego powstał ten zużyty sprzęt, w zakresie określonym w umowie zawartej między wprowadzającym sprzęt i użytkownikiem tego sprzętu.
Zbieranie i przetwarzanie zużytego sprzętu innego niż wskazany powyżej, który został wprowadzony do obrotu do dnia 13 sierpnia 2005 r., jest finansowane przez użytkownika sprzętu innego niż przeznaczony dla gospodarstw domowych, z którego powstał ten zużyty sprzęt.
2. Osiągnięcie minimalnego poziomu zbierania
Ustawa zobowiązuje wprowadzającego sprzęt do osiągnięcia minimalnych rocznych poziomów zbierania zużytego sprzętu. Obowiązek ten dotyczy całości sprzętu, a nie tylko sprzętu dla gospodarstw domowych.
Wprowadzający sprzęt jest zobowiązany do osiągniecia minimalnych rocznych poziomów zbierania WEEE, który wynosi od dnia 1 stycznia 2021 r. nie mniej niż 65% średniorocznej masy sprzętu wprowadzonego do obrotu albo 85% masy zużytego sprzętu wytworzonego na terytorium kraju.
Wybór metody i szczegółowy sposób obliczania minimalnego rocznego poziomu zbierania zużytego sprzętu od dnia 1 stycznia 2021 r. określono w rozporządzeniu Ministra Klimatu z 7.11.2020 r. w sprawie metody oraz szczegółowego sposobu obliczania minimalnego rocznego poziomu zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (Dz.U. poz. 2035).
Powyższego wymogu osiągnięcia minimalnych rocznych poziomów zbierania WEEE nie stosuje się do wprowadzającego sprzęt małogabarytowy do 100 kg lub wielkogabarytowy do 1000 kg, który korzysta z pomocy de minimis na zasadach określonych w ustawie.
3. Osiągnięcie określonego poziomu odzysku, przygotowania do ponownego użycia i recyklingu
Wprowadzający sprzęt ma również obowiązek osiągnięcia w poszczególnych latach określonych poziomów odzysku oraz przygotowania do ponownego użycia i recyklingu WEEE. Wysokość tych poziomów określona została w ustawie. Sposób obliczania rocznego poziomu odzysku oraz poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu WEEE przedstawiono w załączniku 4 ustawy. Wymogu osiągnięcia w poszczególnych latach określonych poziomów odzysku oraz przygotowania do ponownego użycia i recyklingu zużytego sprzętu nie stosuje się do wprowadzającego sprzęt małogabarytowy do 100 kg lub wielkogabarytowy do 1000 kg, który korzysta z pomocy de minimis na zasadach określonych w ustawie.
4. Posiadanie umowy z zakładem przetwarzania
Wprowadzający sprzęt ma obowiązek zawrzeć umowę z prowadzącym zakład przetwarzania, w którym prowadzony jest demontaż oraz przygotowanie do ponownego użycia WEEE, który powstał ze sprzętu należącego do tej samej grupy sprzętu, do której należy sprzęt wprowadzony do obrotu przez wprowadzającego sprzęt.
Tego obowiązku nie stosuje się do wprowadzającego sprzęt małogabarytowy do 100 kg lub wielkogabarytowy do 1000 kg, który korzysta z pomocy de minimis na zasadach określonych w ustawie.
Brak posiadania umowy z prowadzącym zakład przetwarzania podlega karze pieniężnej.
5. Ewentualna opłata produktowa
Obowiązek zapłacenia opłaty produktowej związany jest z niewykonaniem obowiązku dotyczącego osiągnięcia minimalnego rocznego poziomu zbierania zużytego sprzętu, poziomu odzysku lub poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu WEEE. Rozliczenie wykonania obowiązku osiągnięcia wymaganych poziomów następuje na koniec roku kalendarzowego. Ewentualną opłatę produktową należy obliczyć oddzielnie dla każdej grupy sprzętu w sytuacji nieosiągnięcia wymaganego poziomu zbierania, odzysku, przygotowania do ponownego użycia i recyklingu. Opłatę produktową oblicza się na koniec roku kalendarzowego i wnosi na odrębny rachunek bankowy właściwego urzędu marszałkowskiego w terminie do dnia 15 marca roku następującego po roku kalendarzowym, którego ta opłata dotyczy.
6. Sprawozdawczość
Od dnia 1 stycznia 2020 r. wprowadzający sprzęt lub autoryzowany przedstawiciel są zobowiązani do składania rocznych sprawozdań o produktach, opakowaniach i gospodarowaniu odpadami z nich powstającymi za pośrednictwem bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (tzw. BDO). Sprawozdania należy składać do dnia 15 marca roku za poprzedni rok kalendarzowy.
Należy również wspomnieć, że w sytuacji, gdy wprowadzający do obrotu sprzęt pochodzi od producenta, który ustanowił w kraju autoryzowanego przedstawiciela, jest on wówczas zwolniony z obowiązków opisanych w ustawie. Aby móc skorzystać z tego wariantu, autoryzowany przedstawiciel musi być wpisany do rejestru BDO, a sam wprowadzający sprzęt musi przekazać autoryzowanemu przedstawicielowi wszelkie dane niezbędne do wykonywania obowiązków w odniesieniu do sprzętu wprowadzonego do obrotu przez tego wprowadzającego sprzęt, rozumie się przez to m.in. przekazanie informacji o masie wprowadzonego do obrotu w danym oraz w poprzednim roku kalendarzowym sprzętu.
Jeżeli chcieliby Państwo zapoznać się z innymi artykułami publikowanymi przez nas, znajdują się one na stronie www.maruszkin.pl
