Unia Europejska chroni środowisko poprzez ochronę m.in. wód podziemnych przed zanieczyszczeniem, zaś zasady tej ochrony są scentralizowane w ramach Dyrektywy 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 roku.
Ich ochrona jest jednym z priorytetów polityki UE w zakresie ochrony środowiska. Dzieje się tak m.in. dlatego że:
- wodę gruntową, która jest skażona dużo trudniej oczyścić niż wodę powierzchniową, a skutki skażenia są odczuwalne nawet przez dziesiątki lat,
- obecność zanieczyszczeń w wodach podziemnych stanowi realne zagrożenie dla zdrowia ludzi z uwagi na wykorzystywanie tych wód m.in. do pozyskiwania wody pitnej,
- wody te zapewniają rzekom nienaruszalny przepływ, co ma wpływ na jakość systemów wód powierzchniowych,
- wody te są zabezpieczeniem w czasie suszy oraz są niezbędne do utrzymania terenów podmokłych.
Zagadnienia ta opisane są w Dyrektywie 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu.
- Terminologia, cel i zakres stosowania
Celem dyrektywy jest zapobieganie i ochrona wód podziemnych przed zanieczyszczeniem.
W dyrektywie zostały określone procedury oceny stanu chemicznego wód podziemnych oraz środki, które mają na celu obniżenie poziomu zanieczyszczeń.
Kluczowe zagadnienia tej dyrektywy to:
- kryteria oceny stanu chemicznego wód podziemnych, kryteria pozwalające na identyfikację znaczących i utrzymujących się trendów wzrostowych stężenia zanieczyszczeń występujących w wodach podziemnych oraz kryteria służące zdefiniowaniu początkowych punktów odwrócenia tych trendów,
- środki zapobiegawcze mające służyć ograniczaniu pośrednich zrzutów zanieczyszczeń do wód podziemnych.
Dyrektywa posługuje się specyficzną terminologią i zawiera liczne definicje legalne, m.in:
„norma jakości wód podziemnych”- norma jakości środowiska określona jako stężenie danego zanieczyszczenia, grupy zanieczyszczeń lub wskaźnika zanieczyszczenia w wodach podziemnych, które nie powinno być przekroczone z uwagi na ochronę zdrowia ludzkiego
i środowiska,
„wprowadzanie zanieczyszczeń do wód podziemnych”- bezpośrednie lub pośrednie wprowadzanie zanieczyszczeń do wód podziemnych spowodowane działalnością człowieka,
„wartość tła”- stężenie substancji lub wartość wskaźnika w części wód podziemnych nieodpowiadające żadnym lub odpowiadające bardzo nieznacznym zmianom spowodowanym działalnością człowieka w porównaniu ze stanem pozbawionym szkodliwych wpływów.
2. Stan chemiczny wód podziemnych
Dyrektywa wskazuje, że stan chemiczny wód podziemnych uznaje się za dobry, gdy:
- poziom stężenia azotanów nie przekracza 50 mg/l,
- poziomy określonych substancji o wysokim ryzyku są niższe niż wartości progowe ustanowione przez kraje UE- mowa o substancjach takich jak co najmniej: arsen, kadm, ołów, rtęć, amoniak, chlorek, siarczany, azotany, fosfor (ogółem) / fosforany, trichloroetyleny i tetrachloroetyleny oraz przewodność elektrolitycznej,
- stężenie jakiejkolwiek innej substancji zanieczyszczającej spełnia normy dobrego stanu chemicznego zgodnie z załącznikiem V do ramowej dyrektywy wodnej,
- wartość określona jako norma lub wartość progowa została przekroczona, ale nie stwarza znaczącego zagrożenia dla środowiska.
3.Zanieczyszczenia obecne w wodach podziemnych
Dyrektywa nakładała obowiązek krajom członkowskim ustalenie wartości progowe dla wszystkich substancji zanieczyszczających zidentyfikowanych w jednolitych częściach wód podziemnych, które uważa się na zagrożone na ich terytoriach. Wartości progowe należało ustalić przynajmniej dla zanieczyszczeń, które wskazano powyżej. Wartości te muszą zostać zawarte w planach gospodarowania wodami w dorzeczach, które są sporządzane na mocy ramowej dyrektywy wodnej. Ponadto, kraje członkowskie zobowiązane są do zidentyfikowania wszelkich znaczących
i utrzymujących się trendów wzrostowych stężenia zanieczyszczeń występujących w obrębie jednolitych części wód podziemnych.
Kolejnym obowiązkiem wobec krajów UE jest zdefiniowanie punktów inicjowania działań odwracających te trendy wzrostowe. Programy te mają się zwracać uwagę na stężenia substancji stwarzających zagrożenie dla jakości powiązanych ekosystemów wodnych, ludzkiego zdrowia lub możliwości uzasadnionego korzystania ze środowiska wodnego.
4. Zapobieganie i ograniczanie wprowadzania zanieczyszczeń
Program działań opracowany zostaje dla każdego obszaru dorzecza, w myśl ramowej dyrektywy wodnej. Musi on uwzględniać środki zapobiegania pośredniemu wprowadzaniu wszelkich zanieczyszczeń, zwłaszcza niebezpiecznych substancji, wskazanych w pkt 1–6 załącznika VIII do ramowej dyrektywy wodnej, oraz substancji, o których mowa w pkt 7–9 tego załącznika, o ile są one uznane za niebezpieczne. Dodatkowo zanieczyszczenia, które nie są wymienione w tym załączniku jako niebezpieczne, ale uznaje się je za faktycznie lub potencjalnie niebezpieczne, również muszą zostać poddane ograniczeniom.
Poza przypadkami, dla których przepisy UE ustanawiają bardziej rygorystyczne wymogi, środkami zapobiegawczymi nie trzeba obejmować m.in.:
- zanieczyszczeń, które wynikają z bezpośrednich dozwolonych zrzutów,
- zanieczyszczeń, które ze względu na małą ilość nie stwarzają zagrożenia,
- zanieczyszczeń, które są skutkiem wypadku czy też skutkiem wyjątkowej okoliczności na skutek przyczyn naturalnych.
5. Uwagi końcowe
W celu zapoznania się z treścią dyrektywy oraz innymi materiałami, zachęcamy do skorzystania z zakładki „materiały” na stronie maruszkin.pl
