Prawo Unii Europejskiej rozpoznaje problem dla środowiska oraz społeczeństwa jakim jest zanieczyszczenie dźwiękiem. Dyrektywa 2002/49/WE z dnia 25 czerwca 2002 r. stara się stworzyć podstawę dla jednolitego uregulowania na terenie UE tego zagadnienia poprzez ustanowienie norm mierzenia hałasu.
- Czym jest dyrektywa?
Zacząć należy od wskazania formy prawnej aktu, jakim jest dyrektywa. Dyrektywy są narzędziem prawnym, ustanawiającymi obowiązek wprowadzenia przez państwa członkowskie odpowiednich zapisów, określonych w jej treści. Sama dyrektywa, poza kilkoma znaczącymi wyjątkami, nie ma bezpośredniego zastosowania i wymaga implementacji aby jej pomysły mogły wejść w życie na terenie państwa członkowskiego. Akt wprowadzania zapisów dyrektywy nazywa się jej implementacją.
Porządek prawny proponowany przez omawianą dyrektywę został wcielony od polskiego systemu prawnego w ramach ustawy prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2001 Nr 62 poz. 627 z późniejszymi zmianami) oraz wraz z wydawanymi na podstawie rozporządzeniami. Co za tym idzie, w ramach obrotu prawnego stany faktyczne zawierające w sobie element zanieczyszczenia hałasem będą rozpatrywane na podstawie przepisów zawartych w prawie polskim. Równocześnie prawo polskie zawiera dodatkowe zapisy dotyczące ochrony środowiska oraz ludności przed hałasem.
2. Jaki jest zakres dyrektywy?
Dyrektywa wyznacza sobie bardzo dokładny zakres, równocześnie w sposób pozytywny jak i negatywny. Dokładniej, wskazuje ona, że jej zapisy odnoszą się do:
- terenów zabudowanych,
- parków i miejskich przestrzeni zielonych,
- stref ciszy na terenach poza-miejskich,
- terenów niedaleko szkół, szpitali i innych wrażliwych na hałas miejsc.
Równocześnie, następujące zanieczyszczenia dźwiękowe nie zostają objęte przez omawianą dyrektywę:
- spowodowane przez samego „poszkodowanego” lub jego sąsiadów,
- powstałe z działalności domowej,
- powstałe w miejscu pracy,
- odczuwalne w środkach transportu,
- powstałe z działań wojskowych.
W praktyce, powyższy zakres oznacza, że dyrektywa skupia się nad ograniczaniem hałasu oddziaływującego na środowisko oraz przestrzenie mieszkalne i „wrażliwą” infrastrukturę. Równocześnie, przypadki zanieczyszczenia, które są nie-systemowe lub konieczne nie są objęte ze względów efektywności prawa unijnego, które w przeciwnym wypadku byłoby nieaplikowalne oraz kontrskuteczne.
3. Jak ocenia się poziom hałasu?
Dyrektywa, wraz z powstałym na jej podstawie aktem delegowanym, wprowadza jednolity system oceny poziomu hałasu, rozpisany w dwóch wskaźnikach:
- Lden oraz
- Lnight
Lden (Day-evening-night level) opisuje poziom hałasu na podstawie ekwiwalentu energii z dźwięku (Leq – Equivalent Continous Sound Level) poprzez cały dzień, dając uśredniony wynik ukazujący, jak bardzo zanieczyszczony hałasem jest dany teren.
Lnight (night-time noise indicator) opisuje poziom hałasu podczas nocy w kontekście możliwych zaburzeń czasu snu lub odpoczynku. Podobnie jak w przypadku Lden jest on opisany w jednostce Leq. Szczegóły aplikacji tych wskaźników są opisane przez załącznik II do omawianej dyrektywy.
4. Czym są mapy hałasu?
W ramach dyrektywy, w celu zabezpieczenia interesów środowiskowych oraz mieszkańców, istnieje instrument opisany jako „strategiczne mapowanie hałasu”. Zobowiązuje to bezpośrednio Państwa Członkowskie do sporządzania map hałasu, przynajmniej co pięć lat, opisujących zanieczyszczenie hałasem w poprzednim roku kalendarzowym. Mapy te obejmują infrastrukturę transportową oraz większe aglomeracje miejskie oraz podlegają notyfikacji Komisji.
Na podstawie między innymi powyższych map, odpowiednie władze Państw Członkowskie obowiązane są na sporządzanie planów działań dla potrzeb zarządzania problemami hałasu i skutkami hałasu oraz w ramach potrzeby, zmniejszania hałasu na obszarach ich właściwości. Mapy hałasu oraz plany działania są szczegółowo uregulowane w, odpowiednio, załącznikach IV i V.
5. Uwagi końcowe
Aby zapoznać się z treścią dyrektywy oraz jej załącznikami, lub innymi materiałami, zachęcamy do skorzystania z zakładki „materiały” na stronie maruszkin.pl.
