Unia Europejska ma swoje w艂asne prawo, do kt贸rego przestrzegania zobowi膮zane s膮 jej wszystkie pa艅stwa cz艂onkowskie, w tym Polska.
Prawo UE mo偶na podzieli膰 na pierwotne i pochodne. Prawo pierwotne systemowo jest podobne do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i sk艂ada si臋 z m.in. z:
- traktat贸w, np. Traktatu o Unii Europejskiej (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A12016M%2FTXT) czy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A12016E%2FTXT), i
- zasad prawa UE, czyli og贸lnie znanych sposob贸w interpretowania prawa i jego stosowania.
Prawo pierwotne tworzone jest przez pa艅stwa cz艂onkowskie i w szczeg贸艂owy spos贸b okre艣la kompetencje Unii Europejskiej, zgodnie z tzw. zasad膮 przyznania. Innymi s艂owy, UE mo偶e robi膰 tylko to, na co zezwoli艂y jej pa艅stwa cz艂onkowskie. Kompetencje UE mo偶na podzieli膰 na:
- wy艂膮czne, kiedy pa艅stwa cz艂onkowskie nie mog膮 przyjmowa膰 swoich przepis贸w, np. c艂a,
- dzielone, kiedy cz臋艣膰 przepis贸w przyjmuje UE a cze艣膰 pa艅stwa, np. ochrona 艣rodowiska, i
- koordynacyjne, kiedy UE wspiera pa艅stwa, np. w dziedzinie przemys艂u.
S膮 te偶 obszary, w kt贸rych UE nie mo偶e dzia艂a膰 i wszystkie regulacje s膮 przyjmowane przez pa艅stwa.
Prawo pochodne musi by膰 zgodne z prawem pierwotnym i jest podobne do polskich ustaw. Mo偶e ono przybra膰 posta膰 trzech r贸偶nych akt贸w prawnych, tj.:
- rozporz膮dze艅, kt贸re s膮 bezpo艣rednio stosowane, np. przed polskimi s膮dami,
- dyrektyw, kt贸re musza by膰 implementowane w poszczeg贸lnych pa艅stwach, np. w formie powtarzaj膮cych ich tre艣膰 oraz uszczeg贸艂owiaj膮cych polskich ustaw, i
- decyzji, zazwyczaj rozstrzygaj膮cych konkretn膮 kwesti臋.
Prawo pochodne jest r贸偶nie tworzone. Najwa偶niejsze akty, podobne do polskich ustaw, przyjmowane s膮 w:
- zwyk艂ej procedurze ustawodawczej, kt贸ra wymaga zgody Rady Unii Europejskiej reprezentuj膮cej interesy pa艅stw cz艂onkowskich i Parlamentu Europejskiego reprezentuj膮cego obywateli UE, albo
- specjalnej procedurze ustawodawczej, w kt贸rej w praktyce decyduj膮cy g艂os ma Rada Unii Europejskiej.
Mniej istotne akty, tzw. nieustawodawcze, np. wykonawcze albo delegowane, przyjmowane s膮 zazwyczaj przez Komisj臋 Europejsk膮 na mocy upowa偶nienia zawartego w akcie ustawodawczym. Przypomina to rozporz膮dzenia ministra wydawane na mocy ustawy.
S膮 okre艣lone zasady stosowania prawa UE przed polskimi s膮dami, w tym:
- zasada pierwsze艅stwa, zgodnie z kt贸r膮 je偶eli polskie prawo jest niezgodne z prawem UE to nie mo偶e by膰 stosowane,
- zasada skutku bezpo艣redniego, zgodnie z kt贸r膮 jednostka, np. cz艂owiek, mo偶e 偶膮da膰 przed s膮dem, faktycznej realizacji prawa przyznanego mu przez akt prawa UE,
- zasada skutku po艣redniego, kt贸ra wymaga aby polskie prawo by艂o interpretowane w spos贸b zgodny z prawem UE, i
- zasada odpowiedzialno艣ci odszkodowawczej, zgodnie z kt贸r膮 Polska musi wyp艂aca膰 jednostkom odszkodowania za naruszenie prawa UE.
W dalszych tekstach b臋d臋 w bardziej szczeg贸艂owy spos贸b opisywa艂 poszczeg贸lne zagadnienia, takie jak:
- stosowanie prawa UE,
- najnowsze orzecznictwo Trybuna艂u Sprawiedliwo艣ci Unii Europejskiej,
- normy techniczne i znak CE,
- notyfikacje techniczne, i
- poszczeg贸lne ga艂臋zie prawa UE, np. prawo chemiczne.
