Prawo Unii Europejskiej – wstęp, kwiecień 2021 r.

Unia Europejska ma swoje własne prawo, do którego przestrzegania zobowiązane są jej wszystkie państwa członkowskie, w tym Polska.

Prawo UE można podzielić na pierwotne i pochodne. Prawo pierwotne systemowo jest podobne do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i składa się z m.in. z:

Prawo pierwotne tworzone jest przez państwa członkowskie i w szczegółowy sposób określa kompetencje Unii Europejskiej, zgodnie z tzw. zasadą przyznania. Innymi słowy, UE może robić tylko to, na co zezwoliły jej państwa członkowskie. Kompetencje UE można podzielić na:

  • wyłączne, kiedy państwa członkowskie nie mogą przyjmować swoich przepisów, np. cła,
  • dzielone, kiedy część przepisów przyjmuje UE a cześć państwa, np. ochrona środowiska, i
  • koordynacyjne, kiedy UE wspiera państwa, np. w dziedzinie przemysłu.

Są też obszary, w których UE nie może działać i wszystkie regulacje są przyjmowane przez państwa.

Prawo pochodne musi być zgodne z prawem pierwotnym i jest podobne do polskich ustaw. Może ono przybrać postać trzech różnych aktów prawnych, tj.:

  • rozporządzeń, które są bezpośrednio stosowane, np. przed polskimi sądami,
  • dyrektyw, które musza być implementowane w poszczególnych państwach, np. w formie powtarzających ich treść oraz uszczegółowiających polskich ustaw, i
  • decyzji, zazwyczaj rozstrzygających konkretną kwestię.

Prawo pochodne jest różnie tworzone. Najważniejsze akty, podobne do polskich ustaw, przyjmowane są w:

  • zwykłej procedurze ustawodawczej, która wymaga zgody Rady Unii Europejskiej reprezentującej interesy państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego reprezentującego obywateli UE, albo
  • specjalnej procedurze ustawodawczej, w której w praktyce decydujący głos ma Rada Unii Europejskiej.

Mniej istotne akty, tzw. nieustawodawcze, np. wykonawcze albo delegowane, przyjmowane są zazwyczaj przez Komisję Europejską na mocy upoważnienia zawartego w akcie ustawodawczym. Przypomina to rozporządzenia ministra wydawane na mocy ustawy.

Są określone zasady stosowania prawa UE przed polskimi sądami, w tym:

  • zasada pierwszeństwa, zgodnie z którą jeżeli polskie prawo jest niezgodne z prawem UE to nie może być stosowane,
  • zasada skutku bezpośredniego, zgodnie z którą jednostka, np. człowiek, może żądać przed sądem, faktycznej realizacji prawa przyznanego mu przez akt prawa UE,
  • zasada skutku pośredniego, która wymaga aby polskie prawo było interpretowane w sposób zgodny z prawem UE, i
  • zasada odpowiedzialności odszkodowawczej, zgodnie z którą Polska musi wypłacać jednostkom odszkodowania za naruszenie prawa UE.

W dalszych tekstach będę w bardziej szczegółowy sposób opisywał poszczególne zagadnienia, takie jak:

  • stosowanie prawa UE,
  • najnowsze orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej,
  • normy techniczne i znak CE,
  • notyfikacje techniczne, i
  • poszczególne gałęzie prawa UE, np. prawo chemiczne.

Cotygodniowy newsletter

O wszystkim, co najistotniejsze w branży ochrony środowiska informujemy na bieżąco w biuletynie Kancelarii Maruszkin.

Jesteśmy partnerem:
  • cpc
  • pipc
  • pspa

Kontrast

Rozmiar tekstu

facebook linkedin twitter mail contrast letter