5 listopada Rada Unii Europejskiej zatwierdziła nową dyrektywę dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych. Po opublikowaniu jej w Dzienniku Urzędowym UE i wejściu w życie państwa członkowskie będą miały do 31 miesięcy na transpozycję dyrektywy.
Przyjęcie dyrektywy kończy długi proces legislacyjny. Proces ten rozpoczął się w 2019 roku oceną przepisów dotychczasowej dyrektywy zmienionej w 1998 r. dyrektywą Komisji 98/15/WE. Na podstawie tej oceny Komisja przedstawiła w 2022 roku wniosek dotyczący nowelizacji ponad 30-letniego aktu.
Nowe przepisy dotyczące oczyszczania ścieków
Uchwalony tekst wprowadza ambitne przepisy dla miejscowości liczących ponad 1000 mieszkańców. Zgodnie z nowymi przepisami będą one musiały do 2035 r. zacząć przestrzegać przepisów dotyczących oczyszczania ścieków, w tym budować systemy zbierania ścieków komunalnych oraz oczyszczać ścieki z biodegradowalnej materii organicznej przed odprowadzeniem ich do środowiska.
Zgodnie z nowymi przepisami państwa członkowskie będą musiały do 2039 r. zapewnić usuwanie azotu i fosforu poprzez dalsze oczyszczanie ścieków w przypadku oczyszczalni o wskaźniku RLM wynoszącym co najmniej 150 000 mieszkańców. Będą również musiały do 2045 r. zapewnić usuwanie mikrozanieczyszczeń.
Lepsze gospodarowanie deszczówką
Ponadto kraje UE będą musiały lepiej gospodarować wodą deszczową, aby ograniczyć emisje materii organicznej i innych zanieczyszczeń. Pomoże to lepiej radzić sobie z ulewnymi deszczami, które ze względu na zmianę klimatu stają się coraz powszechniejsze.
Z perspektywy przemysłu kosmetycznego oraz farmaceutycznego istotne jest wprowadzenie rozszerzonej odpowiedzialności producenta dla określonej grupy produktów (załącznik III). Według nowej dyrektywy producenci mają pokrywać co najmniej 80 % pełnych kosztów spełnienia wymogów inwestycyjnych i operacyjnych kosztów oczyszczania czwartego stopnia ścieków komunalnych w celu usunięcia mikrozanieczyszczeń pochodzących z produktów, które wprowadzają do obrotu, i z pozostałości tych produktów oraz kosztów monitorowania mikrozanieczyszczeń. Przedstawiciele branż podnoszą, że to ogromny wydatek w szczególności dla producentów niedrogich produktów, którego skutkiem będzie wzrost kosztów ich wytwarzania i spadek dostępności.
Jakie jest stanowisko Polski?
Głosowanie w Radzie zakończyło się głosem przeciwnym Polski. W oświadczeniu wskazano, że Polska jest zaniepokojona zaostrzeniem wymogów i skróceniem terminów w porównaniu do kompromisu osiągniętego w ramach podejścia ogólnego, przyjętego 16 października 2023 r.
Polska powtarzała swoje obawy dotyczące wykonalności przepisów, które umożliwiłyby skuteczne stosowanie rozszerzonej odpowiedzialności producenta, biorąc pod uwagę, że proponowana dyrektywa nie obejmuje wszystkich sektorów emitujących mikrozanieczyszczenia (obejmuje tylko dwa: kosmetyczny i farmaceutyczny), co pozwoliłoby zapewnić pełne wdrożenie zasady „zanieczyszczający płaci”.
Jak argumentowali przedstawiciele Polski rozszerzenie dyrektywy na aglomeracje o RLM od 1 000 do 2 000 będzie wymagało ogromnych inwestycji i wysokich kosztów operacyjnych, co będzie miało również wpływ na taryfy za odbiór ścieków. W oświadczeniu wspomniano również o niedawnej powodzi, która spowodowała znalezienie znaczących nakładów finansowych na odbudowę zniszczonych terenów.
W razie pytań, zachęcamy do kontaktu!
michał.jedrzejczak@maruszkin.pl
