W wykazie prac legislacyjnych ukazały się założenia nowej ustawy o zapewnieniu dostępu do surowców krytycznych, w tym do surowców ważnych dla krajowej gospodarki. Projekt, który planowany jest do przyjęcia przez Radę Ministrów w II kwartale bieżącego roku, zakłada ustanowienie administracyjnych kar pieniężnych dla przedsiębiorców za niewykonanie lub nienależyte wykonanie poszczególnych obowiązków wynikających z Critical Raw Materials Act (CRMA).
Surowce strategiczne, czyli które?
Przyjęte w zeszłym roku rozporządzenie unijne w sprawie ustanowienia ram na potrzeby zapewnienia bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych wprowadziło liczne nowe zobowiązania dla państw członkowskich UE dotyczące zróżnicowanych działań na rzecz rozwoju dostaw surowców zdefiniowanych jako surowce krytyczne.
Spośród 34 surowców 17 trafiło na listę surowców strategicznych (oznaczone poniżej na żółto).
Choć rozporządzenia nie wymagają transpozycji do porządku prawnego to, jak czytamy w uzasadnieniu autorów projektu, zobowiązania z CRMA mają charakter interdyscyplinarny i stanowią nowe zadania dla administracji.
Aktualnie zadania te często pozostają w kompetencjach wielu resortów lub nie są przypisane do żadnego z nich ze względu na swoją innowacyjność. W związku z tym celem skutecznej i terminowej realizacji tych zobowiązań konieczne jest podjęcie działań o charakterze legislacyjnym.
Jakie będą nowe rozwiązania w ramach polityki surowcowej Polski?
Projekt przewiduje uregulowanie, na poziomie ustawy, instytucji Pełnomocnika Rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa, który jest odpowiedzialny za przygotowanie, aktualizowanie oraz wdrażanie krajowej polityki surowcowej państwa. Funkcję tę pełni Główny Geolog Kraju, który jest równocześnie przedstawicielem Polski w Europejskiej Radzie ds. Surowców Krytycznych. Projekt zakłada również powołanie Międzyresortowego Zespołu ds. Polityki Surowcowej Państwa.
Autorzy planują utworzenie jednego punktu kontaktowego w zakresie wydobycia złóż kopalin, przetwarzania oraz recyklingu surowców krytycznych w MKiŚ. Zapowiedziano również zmiany w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2028 w zakresie utworzenia i prowadzenia bazy danych zamkniętych, w tym opuszczonych, obiektów unieszkodliwiania odpadów wydobywczych, wraz z możliwym wytypowaniem obiektów z potencjałem do odzysku surowców krytycznych.
Co istotne, ustawa ustanowi nowe administracyjne kary pieniężne dla przedsiębiorców za niewykonanie lub nienależyte wykonanie poszczególnych obowiązków wynikających z CRMA oraz sposób wymierzania tych kar. Dotyczą one w szczególności gotowości na wypadek zagrożeń, sprawozdawczości w sprawie projektów i informacji na temat zdatności do recyklingu.
