Co to są surowce krytyczne?
Surowce krytyczne to ogólna nazwa na zbiór surowców, które są potrzebne do funkcjonowania danego państwa, np. Polski. W przeszłości zazwyczaj odnosiło się do surowców energetycznych, np. węgla, ropy i gazu ziemnego oraz żywności, np. pszenicy. Obecnie coraz częściej odnosi się do metali wymaganych przez zaawansowany przemysł, np. kobaltu, litu, miedzi czy metali ziem rzadkich.
Surowce krytyczne – dlaczego Polska przyjmuje nową ustawę?
Unia Europejska uznała, że nie ma zapewnionych bezpiecznych dostaw surowców krytycznych i postanowiła to zmienić przyjmując rozporządzenia 2024/1252. Tym samym wprowadzają listę 34 surowców krytycznych, takich jak:
1) antymon,
2) arsen,
3) boksyt/tlenek glinu/aluminium,
4) baryt,
5) beryl,
6) bizmut,
7) bor,
8) kobalt,
9) węgiel koksowy,
10) miedź,
11) skaleń,
12) fluoryt,
13) gal,
14) german,
15) hafn,
16) hel,
17) metale ciężkie ziem rzadkich,
18) metale lekkie ziem rzadkich,
19) lit,
20) magnez,
21) mangan,
22) grafit,
23) nikiel – w standardzie wymaganym dla baterii,
24) niob,
25) fosforyt,
26) fosfor,
27) platynowce,
28) skand,
29) krzem metaliczny,
30) stront,
31) tantal,
32) tytan metaliczny,
33) wolfram i
34) wanad.
UE chce wzmocnić cały łańcuch wartości surowców strategicznych , tj. zwiększyć zdolność wydobycia do 10% potrzeb, przeróbki do 40% i recyklingu do 25%, oraz zdywersyfikować źródła dostaw każdego z surowców.
Surowce krytyczne – najważniejsi dostawcy do UE
Poniżej lista najważniejszych dostawców poszczególnych surowców krytycznych do UE:
1) Chiny: baryt: 45%, bizmut: 65%, gal: 71%, german: 45%, magnez: 97%, grafit naturalny: 40%, skand: 67%, wolfram: 32%, wanad: 62%, ciężkie pierwiastki ziem rzadkich: 100%,
2) Turcja: antymon: 63%, bor: 99%, skaleń: 51%,
3) Kazachstan: fosfor: 65%, tytan metaliczny: 36%,
4)) Polska: węgiel koksowy: 26%, miedź: 19%,
5) Australia: węgiel koksowy: 25%,
6) RPA: mangan: 41%,
7) Katar: hel: 35%,
8) Rosja: nikiel: 29%,
9) Finlandia: nikiel: 38%,
10) Norwegia: krzem metaliczny: 33%,
11) Belgia: arsen: 59%,
12) Francja: hafn: 76%,
13) Hiszpania: stront: 99%,
14) Maroko: fosforyt: 27%,
15) Gwinea: glin: 63%,
16) Kongo (Demokratyczna Republika): tantal: 35%,
17) Brazylia: niob: 92%,
18) Chile: lit: 79%,
19) Meksyk: fluoryt: 33% i
20) USA: beryl: 60%.
47 projektów na terenie UE otrzyma dodatkowe wsparcie, w tym dwa w Polsce, tj.:
1) POLVOLT promowany przez Elemental Battery Metals Sp. z o.o., który ma na celu przyczynienie się do zapewnienia dostaw niklu (w standardzie wymaganym dla baterii), miedzi, kobaltu, litu (w standardzie wymaganym dla baterii), platynowców i manganu (w standardzie wymaganym dla baterii) i
2) Pulawy Rare Earths Separation Plant promowany przez Mkango Resources Ltd., który ma na celu przyczynienie się do zapewnienia dostaw metali ziem rzadkich do produkcji magnesów.
Surowce krytyczne – najważniejsze obowiązki przedsiębiorców w ustawie
Rozporządzenie UE 2024/1252 i projekt ustawy nakładają nowe obowiązki na przedsiębiorców, np. dot.:
- recyklingu magnesów trwałych używanych m.in. w samochodach, odnawialnych źródłach energii czy odkurzaczach,
- wyliczania śladu środowiskowego,
- przeprowadzania oceny ryzyka przez przedsiębiorców,
- etykietowania części produktów.
Oprócz tego Polska:
- powoła Centrum Analiz Surowcowych,
- wyznaczy duże przedsiębiorstwa, które są szczególnie narażone na zakłócenia dostaw surowców krytycznych, np. z branży produkcji baterii,
- dostosuje przepisy planowania przestrzennego do poszukiwania złóż metali,
- zaktualizuje Politykę Surowcową Państwa,
Surowce krytyczne – jak moja firma ma spełnić nowe wymagania?
Firma, która chce spełniać wymagania dot. surowców krytycznych powinna m.in.:
- ustalić, które dokładnie obowiązki jej dotyczą oraz do kiedy muszą być wykonane,
- podjąć decyzję czy do przepisów dostosuje się polski oddział firmy czy zrobi to za niego np., centrala na UE,
- ustalić, które wymagania spełnia a których nie,
- samodzielnie lub ze wsparciem kancelarii wypełnić obowiązki po raz pierwszy,
- stworzyć wewnętrzny cykliczny program spełniania powtarzalnych obowiązków i
- w przypadku stwierdzenie niezgodności działania firm z przepisami opracować i wdrożyć plan naprawczy.
W razie pytań lub wątpliwości zachęcamy do kontaktu z nami w linku poniżej, lub pod tym linkiem poprzez nasz profil Linkedin.
