Unia Europejska wprowadza nowe przepisy, które mają zabezpieczyć dostęp zaawansowanego przemysłu we wspólnocie (np. producentów baterii) do niezbędnych surowców, w tym metali. Na część przedsiębiorców zostaną nałożone nowe obowiązki, a projekty strategiczne otrzymają ułatwienia. Dowiedz się, czym są surowce krytyczne, strategiczne i jakie nowe przepisy wprowadza Unia.
Kiedy wejdą nowe przepisy i czego dotyczą?
23 maja wejdą w życie nowe przepisy UE dot. surowców krytycznych[1]. Upraszczając, mają one zabezpieczyć dostęp gospodarki UE do kilkudziesięciu surowców niezbędnych dla zaawansowanego przemysłu, np. produkcji baterii do magazynowania energii i do elektromobilności, urządzeń do produkcji i wykorzystania wodoru, urządzeń do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, statków powietrznych, silników trakcyjnych, pomp ciepła, urządzeń do przesyłania i przechowywania danych, mobilnych urządzeń elektronicznych, urządzeń do obróbki przyrostowej, urządzeń do robotyki, dronów, wyrzutni rakietowych, satelitów lub zaawansowanych czipów.. Przykładowo jednym z celów UE jest zapewnienie do 2030 r. zdolności recyklingu pozwalającej na pokrycie ponad 25% rocznego zużycia surowców strategicznych.
Co to są surowce krytyczne i strategiczne?
Surowce strategiczne to 17 różnych substancji, np. boksyt, tlenek glinu, aluminium, lit – w standardzie wymaganym dla baterii czy metale ziem rzadkich do produkcji magnesów trwałych (Nd, Pr, Tb, Dy, Gd, Sm i Ce).
Surowce krytyczne to 34 różne substancje, np. kobalt, węgiel koksowy, miedź czy lit.
O czym mówią nowe przepisy związane z ochroną środowiska i klimatu?
Rozporządzenie nakłada nowe obowiązki na przedsiębiorców związane z ochroną środowiska i klimatu.
Deklaracja dotycząca śladu środowiskowego
Każdy przedsiębiorca wprowadzający do obrotu surowce krytyczne, w tym poddane przeróbce i recyklingowi, dla których Komisja przyjmie zasady obliczania i weryfikacji śladu środowiskowego, będzie musiał udostępnić deklarację dotyczącą śladu środowiskowego. Deklaracja będzie musiała zawierać m.in.informacje o kraju i regionie, w którym surowiec krytyczny odpowiednio wydobyto, poddano przeróbce, rafinowano i poddano recyklingowi, klasę efektywności czy link internetowy do potwierdzających ww. badań naukowych.
Etykieta wskazująca m.in. informacje dotyczące magnesów trwałych i dołączenie tak zwanego nośnika danych
Rozporządzenie zawiera też wymogi odnoszące się do konkretnych produktów. Przykładowo w przyszłości każdy przedsiębiorca wprowadzający do obrotu urządzenia do obrazowania metodą rezonansu magnetycznego, wiatrowe prądnice mocy, roboty przemysłowe, pojazdy silnikowe, lekkie środki transportu, agregaty chłodnicze, pompy ciepła, silniki elektryczne, w tym również silniki elektryczne zintegrowane z innymi produktami, pralki automatyczne, suszarki bębnowe, kuchenki mikrofalowe, odkurzacze lub zmywarki do naczyń, będzie zobowiązany do umieszczenia na tych produktach widocznej, wyraźnie czytelnej i nieusuwalnej etykiety wskazującej m.in. informacje dot. magnesów trwałych oraz dołączenia tzw. nośnika danych. Jeżeli masa magnesów będzie większa niż 0,2 kg to przedsiębiorca będzie musiał udostępnić dodatkowe informacje, np. o zawartości neodymu, dysprozu, prazeodymu, terbu, boru, samaru, niklu i kobaltu odzyskanych z odpadów pokonsumenckich.
Ułatwienia dla projektów strategicznych
Rozporządzenie wprowadza też kategorię projektów strategicznych, które istotnie przyczyniają się do bezpieczeństwa unijnych dostaw surowców strategicznych, a przez to mają otrzymać specjalnie ułatwienia. Ułatwienia będą związane przede wszystkim z szybkim uzyskiwaniem wszelkich pozwoleń, zezwoleń i decyzji administracyjnych, np. w dla projektów związanych z przeróbką i recyklingiem czas wydania wszystkich zgód nie może przekraczać 15 miesięcy.
Jakie są kary za naruszenie przepisów?
Do 24 listopada 2026 r. Polska powinna przyjąć krajowe przepisy określające kary za naruszenie przepisów Rozporządzenia.
Co dalej?
Przedsiębiorców, których działalność związana jest z surowcami krytycznymi, np.:
- inwestorów w projekty strategiczne,
- producentów urządzeń wykorzystujących magnesy,
- producentów baterii czy
- prowadzących zakłady recyklingu
zachęcamy do kontaktu z adw. Tomaszem Laseckim
[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1252 z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby zapewnienia bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 168/2013, (UE) 2018/858, (UE) 2018/1724 i (UE) 2019/1020, Dz.U. L, 2024/1252, 3.5.2024 (dalej: „Rozporządzenie”). POBIERZ TUTAJ