14 lipca 2025 r. na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów opublikowano informację o projekcie ustawy o usprawnieniu procesu inwestycyjnego kluczowych inwestycji infrastrukturalnych (nr projektu: UD262), przygotowanym przez Ministerstwo Infrastruktury.
Deregulacja w kluczowych inwestycjach
Ustawa obejmuje przede wszystkim inwestycje z sektorów: transportu lądowego, gospodarki morskiej i gospodarki wodnej. Chodzi o przedsięwzięcia takie jak budowa dróg ekspresowych, linii kolejowych, infrastruktury portowej oraz budowli przeciwpowodziowych, których realizacja nie może przebiegać według standardowych procedur ze względu na ich czasochłonność.
W uzasadnieniu wskazano, że obecna sytuacja geopolityczna wymusza szybkie działania w obszarach strategicznych dla obronności i odporności państwa. Rząd proponuje więc specjalny reżim inwestycyjny – specustawę – która poprzez uproszczenie i skrócenie procedur ma umożliwić sprawną realizację tych projektów.
Zaproponowane rozwiązania mają charakter deregulacyjny i przewidują, że inwestycje będą przez administrację traktowane priorytetowo i ograniczone zostaną bariery formalne.
Jaki jest zakres i znaczenie inwestycji kluczowych?
W projekcie wyszczególniono inwestycje infrastrukturalne o istotnym znaczeniu w trzech obszarach: transport lądowy, gospodarka morska oraz gospodarka wodna. Choć konkretna lista nie została w opisie projektu upubliczniona, można przypuszczać, że obejmuje ona m.in. przedsięwzięcia takie jak:
- budowa lub modernizacja strategicznych odcinków dróg (np. dróg ekspresowych i autostrad zapewniających transport sprzętu wojskowego czy kluczowych połączeń dla gospodarki),
- inwestycje portowe usprawniające dostęp do portów morskich,
- projekty hydrotechniczne (np. budowle przeciwpowodziowe zwiększające bezpieczeństwo podczas ekstremalnych zjawisk pogodowych).
Szybka realizacja inwestycji kluczowych leży w interesie państwa – wzmacnia zdolności obronne, usprawnia logistykę i chroni infrastrukturę krytyczną, a zarazem wspiera rozwój gospodarczy poprzez lepszą sieć transportową i zwiększenie odporności gospodarki na kryzysy.
Rząd podkreśla, że przyspieszenie tych projektów to kwestia bezpieczeństwa, obronności i strategicznego rozwoju kraju.
Jakie są najważniejsze rozwiązania prawne w projekcie?
Ustawa ma wprowadzić szereg uproszczeń i przyspieszeń w procesie inwestycyjnym dotyczącym kluczowych przedsięwzięć infrastrukturalnych. Najważniejsze z nich to:
- skrócenie terminów administracyjnych – przyspieszenie wydawania decyzji środowiskowych, ZRID (Zezwolenie na realizację inwestycji drogowej), zezwoleń dla lotnisk publicznych i inwestycji przeciwpowodziowych, co ma ograniczyć przestoje na etapie formalnym;
- sprawniejsze procedury odwoławcze i sądowe – skrócenie postępowań sądowo-administracyjnych, nadanie natychmiastowej wykonalności wybranym decyzjom oraz obowiązek precyzyjnego formułowania odwołań;
- deregulacja w zakresie Prawa budowlanego – w określonych przypadkach pozwolenie na budowę zastąpi procedura zgłoszenia, co znacznie uprości rozpoczęcie robót;
- usprawnienie procedur środowiskowych i konserwatorskich – m.in. obowiązek sprawozdawczy dla GDOŚ i Ministra Sprawiedliwości, szybsze oględziny konserwatorskie w razie znalezisk archeologicznych;
- skrócenie procedur geodezyjnych i geologicznych – uproszczenie weryfikacji prac geodezyjnych i projektów robót geologicznych przez właściwe organy;
- wyłączenia w przepisach o ochronie przyrody – m.in. brak konieczności uzyskiwania zezwoleń na usunięcie drzew i brak opłat czy obowiązku nasadzeń zastępczych dla inwestycji znaczących;
- lepsza koordynacja instytucjonalna – uregulowanie zasad porozumień m.in. pomiędzy zarządcami dróg, kolei i Lasów Państwowych oraz zasad informowania o postępowaniach lokalizacyjnych;
- ułatwienia w nabywaniu nieruchomości – uproszczone procedury wykupu i wywłaszczenia, w tym jasne zasady ustalania wartości i zawierania umów z właścicielami.
Zaproponowane zmiany tworzą spójny reżim prawny sprzyjający szybkiemu uruchamianiu i realizacji inwestycji kluczowych. Ich celem jest ograniczenie biurokracji, redukcja liczby wymaganych decyzji i usprawnienie współpracy między inwestorami a administracją publiczną.
Projekt odpowiada na potrzebę elastycznego i sprawnego reagowania na wyzwania strategiczne – od obronności po rozwój infrastruktury transportowej i ochrony przed skutkami zmian klimatu.
Planowane wdrożenie i znaczenie ustawy o kluczowych inwestycjach infrastrukturalnych
Projekt ustawy został wpisany do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów pod numerem UD262, a jego przyjęcie przez rząd planowane jest na IV kwartał 2025 r. Odpowiedzialnym za przygotowanie projektu jest Ministerstwo Infrastruktury.
Nowe przepisy mają znacząco skrócić czas realizacji strategicznych inwestycji – nawet o połowę – co przełoży się na wzmocnienie bezpieczeństwa państwa i pobudzenie gospodarki. Ustawa wpisuje się w trend upraszczania procedur inwestycyjnych dla projektów o szczególnym znaczeniu.
Jeśli nowe regulacje wejdą w życie, stworzą one szybką ścieżkę administracyjną, ograniczającą biurokrację i zapewniającą inwestycjom kluczowym priorytetowe traktowanie. Będzie to istotny krok w kierunku bardziej efektywnego i odpornego systemu realizacji inwestycji publicznych.
Jesteśmy do Państwa dyspozycji w razie jakichkolwiek pytań.
